Strona:William Bragg - Tajemnice atomu.djvu/106

80

O istocie materji

Naoliwioną igłę położyć możemy na wodzie, igła pogrąży się w wodzie natyle tylko, że na powierzchni powstanie zagłębienie tak zupełnie, jak gdyby woda pokryta była skórką, lekko uginającą się pod ciężarem igły. Jeszcze bardziej uderzającym jest widok pływającego sita drucianego, posmarowanego tłuszczem (ryc. 22). Sito zanurza się w roztopioną parafinę, po wyjęciu potrząsa się, aby oczka nie były zalepione, i wysusza się. Wskazanem jest nie dotykać sita palcami. Pływać ono będzie po wodzie z łatwością, dając się nawet obciążyć dosyć znacznym ładunkiem, jak to wykazał Boys podczas wykładów swych, wygłoszonych w okresie Świąt Bożego Narodzenia przed wielu laty. Sito można również napełnić wodą; nie należy jednak lać wody do sita gwałtownie, lecz wlewać powoli na kawałek papieru, który można następnie usunąć. Aby pokazać, że oczka sita nie są zatkane, poruszyć możemy gwałtownie sitkiem, naskutek czego błonka wody się przerywa i woda rzęsistym deszczem spada na podłogę.
 Gdy nalejemy wody sodowej do czystej i gładkiej szklanki, bardzo nieliczne pęcherzyki gazu wydostają się na powierzchnię; jeśli jednak powierzchnia szklanki będzie nieco zanieczyszczona lub szorstka, zobaczymy, że całe sznurki pęcherzyków unoszą się w górę. Zjawisko to zobaczyć możemy w oddawna znanem pięknem doświadczeczeniu „winnej jagody w szampanie“. Pozwolimy sobie jednak zastąpić szampan wodą sodową. Woda nie zwilża winnej jagody, gdy więc wrzucimy jagodę do szklanki z wodą sodową, opadnie ona na dno i na powierzchni jej zbierać się będą w dużej ilości pęcherzyki gazu (Tabl. XII C). Wkrótce jagoda cała pokryta zostaje warstwą pęcherzyków, wyglądających jak perełki, i naskutek ich lekkości wypływa na powierzchnię wody. Winna jagoda nie jest dużo cięższa od wody i z łatwością daje się unieść. Na powierzchni część pęcherzyków odrywa się od jagody, pękając przy zetknięciu z powietrzem, i jagoda znów opada na dno. Tam znowu osiadają na niej pęcherzyki, dzięki