się. Dyskusya nad pragmatyzmem na wymienionym ostatnim kongresie filozoficznym była tak ożywioną, tyle osób brało w niej udział, że wypadło wyznaczyć dla niej dwa osobne posiedzenia; a roznamiętnienie sporem posuwało się tak daleko, że wykroczyło z nacznej mierze poza zwykłą przedmiotowość cechującą dyskusye filozoficzne. A nietylko kongres utworzony z filozofów katedry, zainteresowanie się pragmatyzmem wykazały i ciała akademickie. Akademia paryska i norweska ogłosiły konkursa na temata o nowej doktrynie.
Jakie środki daje pragmatyzm do rozwiązania aktualnych zagadnień doby bieżącej? Na to odpowiedź znajdzie czytelnik w samem dziełku James'a. Nie chcemy antycypować w przedmowie do przekładu tego, co sam autor najlepiej powie w dziele. Zadaniem naszem w tem miejscu będzie dodać to, czego w niem niema, a co niezbędnem jest bądź to dla wszechstronnego poznania doktryny i jej oceny; bądź dla zrozumienia punktu wyjścia i pobudek autora. Trzy więc pytania zajmą nas w tej przedmowie:
1. Jak się przedstawia doktryna pragmatyzmu w jej całokształcie?
2. Jaki jest jego związek z współczesnymi kierunkami myśli i wymaganiami życia?
3. Jak wiąże się on z innymi poglądami James'a, t. j. z całokształtem jego poglądu na świat i jego filozofią religii?
§ 2. Pierwsze związki i rozgałęzienia doktryny.
W r. 1878 ukazał się najprzód w „Scientific Monthly“ a następnie w „Revue philosophique“[1] artykuł p. Peirce'a, stanowiący pierwsze sformułowanie zasad współczesnego pragmatyzmu.
- ↑ Pod tytułem La logique de la science, grudzień 1877 i styczeń 1879.
