Strona:Wolter - Powiastki filozoficzne 02.djvu/300

(1789, 14 lipca; dzień, który jest do dziś świętem narodowem Francji).
 Str. 87, w. 11. Port-Royal, główna forteca Jansenizmu, wsławiona walką Pascala z Jezuitami (Prowincjałki).
 — w. 17. Janseniści, wyznawcy nauki biskupa Janseniusza, surowa sekta w łonie katolickiego kościoła, stająca nieraz w opozycji wobec Rzymu i wojująca zwłaszcza z jezuitami. Przez cały ciąg panowania Ludwika XIV, janseniści cierpieli prześladowanie, to mniej to bardziej energiczne, ale nieustające. Walka z jansenizmem jest dominującem zjawiskiem w w. XVII we Francji i ciągnie się głęboko w wiek XVIII.
 — w. 28. Lekarstwo wynalezione przez lekarza z Londynu i modne w Paryżu z końcem XVII w.
 — Str. 89, w. 25. Arnauld (1612—1694) filar Jansenizmu we Francji. Około jego osoby toczyła się walka będąca treścią Prowincjałek Pascala. Prześladowany całe życie, zmuszony się ukrywać, Arnauld umarł na wygnaniu w Belgji. Nicole (1625—1695), również jeden z „samotników“ z Port-Royal.
 Str. 90, w. 3. Nauka o łasce skutecznej św. Augustyna była głównym punktem sporu między jansenistami a jezuitami.
 — w. 13. Rohault (1620—1675) fizyk i filozof kartezjański. Jego traktat fizyki był długo klasycznym.
 — w. 16. Wielkie dzieło Malebranche’a. Malebranche (1638—1715) oratoryanin, filozof zbliżony duchem do kartezjanizmu.
 Str. 91, w. 26. Pandora, pierwsza kobieta wedle mitologii greckiej. Orosmeda, czyli Ormuzd, bóg światła i dobra, w wiecznej walce z Arymanem, bogiem zła i ciemności (Zendawesta).
 — w. 28. Tyfon, bóg dawnego Egiptu, brat Ozyrisa. Tyfon jest Bogiem złego, Ozyris, bóg słońca, bogiem dobrego.