daje piętno swojskości, ale także staje się on elementem obrazu tejże grupy[1]. Ponadto, analizując rolę przestrzeni w życiu człowieka, wskazuje się, iż przestrzeń, która jest dla wszystkich zwierząt potrzebą biologiczną, dla człowieka stanowi również potrzebę psychologiczną: „Przestrzeń jest bogactwem naturalnym, które zapewnia zamożność i siłę (…). Na całym świecie jest symbolem siły i prestiżu. Możny człowiek zajmuje więcej przestrzeni niż mniej możne istoty (…). Przestrzeń, która jest dla wszystkich zwierząt potrzebą biologiczną, dla człowieka jest również potrzebą psychologiczną, społecznym produktem ubocznym, a nawet atrybutem duchowym”[2].
Z uwagi na znaczącą rolę przestrzeni w życiu człowieka nauka zawsze starała się uchwycić istotę związków miejsc i ludzi oraz zrozumieć, czym jest otaczająca nas przestrzeń. Jak się uznaje, pojęcie to stanowi kluczowy element geografii, a podstawowe znaczenie dla tej nauki ma konceptualizacja przedmiotowa przestrzeni. Koncepcja przestrzeni wyznacza bowiem geografii konkretny, materialny przedmiot badań, wprawdzie niezwykle rozległy i zróżnicowany, ale ograniczony. Tym przedmiotem jest przestrzeń ziemska, czyli zewnętrzna część planety Ziemia, w której przenikają się i na siebie oddziałują: litosfera, hydrosfera i biosfera[3]. Geografia, podejmując się refleksji nad otaczającą człowieka rzeczywistością, starała się także analizować modele związków między człowiekiem a społeczeństwem, człowiekiem a przyrodą czy też człowiekiem a przestrzenią. Z tego tez powodu, jak się wskazuje, geografia jest dyscypliną, która już od swego zarania dostrzegała nie tylko wymiar biologiczny, lecz również społeczny oraz kulturowy, dzięki czemu stała się nauką integrującą przyrodniczy oraz humanistyczny punkt widzenia na człowieka i społeczeństwo[4].
Geografia jest dyscypliną naukową o długiej tradycji, sięgającej antyku, a w procesie jej rozwoju wykształciły się różnorodne kierunki badawcze i szkoły naukowe. Od początku istnienia ludzkości ciekawość wobec własnego otoczenia przyczyniała się do zdobywania wiedzy na jego temat i ukształtowania się w świadomości człowieka nieformalnej wiedzy geograficznej, która dostarczała względnie uporządkowanego i spójnego obrazu otoczenia. Ta nieformalna wiedza stopniowo zaczęła się przekształcać w wiedzę formalną, o walorach uniwersalnych, poprzez kolejne weryfikacje oraz utrwalanie w formie pisemnej. Insty-
- ↑ S. Ossowski, Z zagadnień psychologii społecznej, Warszawa 1967, s. 351-354.
- ↑ Tuan Yi-Fu, Przestrzeń i miejsce, Warszawa 1987, s. 80.
- ↑ A. Lisowski, Geografia jako nauko chronologiczna, (w:) Podstawowe idee i koncepcje geograficzne w świetle przemian geografii współczesnego świata, t. 1, pod red. S. Liszewskiego i W. Maika, Bydgoszcz 2005, s. 27.
- ↑ D. Jędrzejczak, Wprowadzenie do geografii humanistycznej, Warszawa 2001, s. 13.
