sponsorowane przez poszczególne instytucje i siły polityczne, rywalizujące na arenie społecznej o zapewnienie sobie retorycznej „dominacji” jako „uniwersalnej prawdy” o partykularnych w swojej istocie procesach, kryzysach i aktorach w światowej polityce[1].
Analizując cechy charakterystyczne dla geopolityki krytycznej i wskazując na jej zainteresowanie kategorią dyskursu, można przytoczyć wypowiedź polskiego językoznawcy prof. Bralczyka, który twierdził, iż język opisu rzeczywistości dostarcza odbiorcom wzorów dla ich własnych opisów. Język stabilizuje nasze wyobrażenia i często wyręcza nas także w refleksji nad doznawaną rzeczywistością[2]. Dlatego też z uwagi na fakt, iż jednym z elementów sprawowania władzy jest dążenie do ustanowienia kontroli nad językiem debat politycznych jako warunku narzucenia społeczeństwu ideologicznej wizji rzeczywistości, uznano, iż kategoria dyskursu geopolitycznego powinna znaleźć się w centrum krytycznej analizy; jej zadaniem jest ukazanie sposobów sprawowania władzy za pomocą narzucania określonego obrazu i opisu świata oraz relacji międzynarodowych. Polityka dyskursu i kształtowania „geopolitycznej wiedzy” oraz władza geopolitycznych wyobrażeń stanowią „serce” badań geopolityki krytycznej. Zwrócono dzięki temu także znaczną uwagę na „geopolityczną” rolę mass mediów, co stało się podstawą do szybkiego rozwoju analiz poświeconych tzw. geopolityce popularnej, czyli sposobu prezentowania problemów międzynarodowych w znanych czasopismach, serialach, kreskówkach, komiksach, które w dużym stopniu kształtują naszą wiedzę o świecie[3].
Zwolennicy koncepcji geopolityki krytycznej uważali także, iż nie istnieje „jedna geopolityka”, ale występuje mnogość przedstawień i obrazów wewnątrz społeczeństwa. Geopolityka to zarówno poglądy i działalność elit politycznych, jak i przedstawienia przestrzenne, funkcjonujące w ramach opinii publicznej. Zwolennicy koncepcji geopolityki krytycznej zaproponowali, że aby lepiej zrozumieć, jak funkcjonuje geopolityka jako praktyka dyskursu społecznego, należy podzielić ją na trzy poziomy: geopolitykę praktyczną ― będącą wytworem przywódców politycznych, biurokracji państwowej, instytucji politycznych, dyplomatów, geopolitykę formalną ― kształtującą się wśród elit intelektualnych, w środowiskach akademickich, ośrodkach analiz strategicznych, oraz geopolitykę popularną ― będącą wytworem kultury popularnej, rozpowszechnianą po-
- ↑ G. O'Tuathail, Geopolitical discourses: a new geopolitics series, „Geopolitics” 2000, vol. 5, nr 1, s. 125.
- ↑ J. Bralczyk, O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, Warszawa 2003.
- ↑ Por. K. Dodds, Geopolitics. A very short introduction, Nowy Jork 2007, s. 145-172, K. Dodda, Global geopolitics. A critical introduction, Londyn 2005, s. 72-102.
