Strona:Wprowadzenie do geopolityki.pdf/290

Ta strona została przepisana.

się książki poświęcone astropolityce, a także czasopisma opisujące tę problematykę, takie jak „Air & Spacer Power Journal” oraz wydawane przez prestiżowe wydawnictwo Routledge „Astropolitics”. Jednakże, jak się wskazuje, idea space power jest w dużym stopniu jeszcze jedynie w sferze rozważań teoretycznych, a dystans pomiędzy space power jako ideą a space power jako realnymi możliwościami działania jest wciąż bardzo duży. Unikalna geografia kosmosu wymaga unikalnej i drogiej technologii i plany wykorzystania przestrzeni kosmicznej stanowią jeszcze w dużym stopniu science fiction, a nie istniejącą rzeczywistość[1].
Rozważania wokół problemów astropolitik zwracają uwagę na jeszcze jeden ważny problem w rozwoju współczesnej myśli geopolitycznej (która w dużej części zdominowana została przez zwolenników tzw. geopolityki krytycznej): czy klasyczna geopolityka posiada jeszcze jakiekolwiek znaczenie? Akademiccy geografowie zrażeni rolą, jaką geopolityka pełniła w nazistowskiej propagandzie, zanegowali po drugiej wojnie światowej jej znaczenie jako nauki. Jeden z bibliografów Halforda Mackindera pisał, iż historia geopolityki to historia błędnych, a czasem nawet szalonych idei, które prowadziły państwa do wyniszczających wojen i recesji[2]. Po wojnie geopolityka pozostała w zasadzie jedynie w obszarze zainteresowań ekspertów wojskowych. Tymczasem Everest Dolman użył pojęcia astropolitik, nawiązując bezpośrednio do zdyskredytowanej szkoły niemieckiej geopolitik, oraz sięgnął do tradycji Halforda Mackindera, wykorzystując klasyczne teorie geopolityczne do budowy własnej oryginalnej koncepcji rywalizacji o przestrzeń kosmiczną. Pojawia się zatem pytanie, czy tradycja Mackindera, Mahana i Haushofera jest wciąż wartościową inspiracją dla współczesnych badaczy środowiska międzynarodowego?

Obecnie coraz częściej wskazuje się, iż tradycyjne dla geopolityki obszary badawcze nie straciły na znaczeniu. Współczesna neoklasyczna geopolityka, tak jak i jej poprzedniczka, podejmuje analizy strategicznej wartości specyficznych atrybutów geograficzno-fizycznych. Koncepcja neoklasycznej geopolityki nawiązuje do wizji tej nauki, jaką mieli jej prekursorzy, czyli do twierdzenia, iż jest to dyscyplina badawcza o wpływie położenia geograficznego oraz innych cech fizyczno-geograficznych na politykę zagraniczną państwa i jego relacje ze środowiskiem międzynarodowym. Wykorzystując tradycyjne założenia, neoklasyczna geopolityka różni się jednak od swojej poprzedniczki. Po pierwsze, państwo nie jest traktowane jako „żywy organizm”, a granice jako „dane”. Pozostaje jednak w centrum uwagi badawczej, a takie pojęcia, jak „interes narodowy” czy też

  1. C.S. Gray, J.B. Sheldon, Space power and the revolution in military affairs, „Airpower Journal” 1999, vol. 13, nr 3, s. 23.
  2. B. Blouet, Geopolitics and globalization in the twentieth century, Londyn 2001, s. 133.