proklamowały wspólną politykę zagraniczną, skłoniło to do przemyśleń, w jakim stopniu ta nowa sytuacja wpłynie na zmianę amerykańskiej pozycji na scenie międzynarodowej oraz jak zachowa się USA, kiedy Unia Europejska stanie się pewnego dnia faktem, a tym samym potencjalnym konkurentem USA w świecie. Pytania te stały się szczególnie ważne w chwili upadku ZSRR, kiedy to Stany Zjednoczone pozostały jednym globalnym mocarstwem[1]. W wewnętrznym europejskim dyskursie; dotyczącym przyszłości kontynentu po rozpadzie bloku wschodniego; wielkie znaczenie odegrało zjednoczenie Niemiec; dokonane ono zostało co prawda w ramach Unii Europejskiej, ale zbudziło pytanie wśród państw zachodnioeuropejskich, jak i postkomunistycznych o rolę, jaką będą Niemcy odgrywali w środku kontynentu. Ożyła dyskusja wokół historii tego kraju i ewentualnych zagrożeń ze strony zjednoczonych Niemiec[2].
Wobec zachodzących zmian zaistniała potrzeba określenia na nowo rzeczywistości, w której żyjemy. Dlatego też wraz z zachwianiem się dotychczasowego porządku geopolityka, jako konstrukcja służąca do opisu i prognozowania stosunków międzynarodowych w aspekcie przestrzennym, zaczęła przeżywać koniunkturę. Zmiany zachodzące na politycznej mapie świata, przekształcenia podziału wpływów i sfer interesów, zmiany w „geografii władzy” skutkowały rosnącym zainteresowaniem opisami świata za pomocą terminów geopolitycznych. Nie bez znaczenia dla ożywienia zainteresowania geopolityką jako sposobem analizy ładu światowego był fakt, iż wobec wszechobecnych zmian otaczająca nas rzeczywistość polityczna zarówno w wymiarze lokalnym, jak i globalnym przestała być dla wielu zrozumiała. Nieokreślona wieloznaczność, jaka zdominowała środowisko międzynarodowe, oraz wielość niekontrolowanych zjawisk i procesów skłaniały do refleksji i stawiania nowych pytań. Pojawiło się zapotrzebowanie na swoistą „wyobraźnię geopolityczną”, za której pomocą można by opisać dokonujące się zmiany i analizować wyłaniający się nowy ład polityczny. Mówiąc o geopolityce, zgłębiając jej podejścia, metodologię i problematykę, starano się stawić czoła wyzwaniom i poczuciu niepewności, wynikającym z zachodzących zmian, oraz kształtowaniu się nowego porządku światowego[3]. Problematyka geopolitycznych zmian zachodzących w świecie szczególne zainteresowanie budziła w dwóch krajach, na które w największym
