cjonowania, ale jak zwracał uwagę amerykański uczony, istnieje kilka ważnych punktów, w których dojdzie do zderzenia się ze sobą tych rzeczywistości; będzie to, po pierwsze, ropa naftowa, której wydobycie skupia się w świecie historycznym, a jest jednocześnie gospodarczo niezbędne światu pohistorycznemu; po drugie, będzie to problem rosnącej imigracji i nieprzerwanego napływu ludności z krajów biednych i niestabilnych do bogatych i ustabilizowanych; po trzecie, punktem styku pomiędzy dwoma światami będą niektóre z problemów dotyczących „porządku światowego” i wynikających z faktu, że niektóre konkretne kraje historyczne nie wyzbyły się skłonności do wojny i przemocy, stanowiąc zagrożenie dla swoich sąsiadów; wiele państw pohistorycznych będzie z zasady dążyć do tego, aby pewne technologie nie przedostały się do świata historycznego[1].
Fukuyama pisał, iż historyczny obszar świata wciąż działa zgodnie z regułami realizmu, toteż w relacjach z nimi obszar pohistoryczny musi posługiwać się realistycznymi metodami. Stosunki między krajami demokratycznymi i niedemokratycznymi będą zatem nadal charakteryzować się nieufnością i obawą, a mimo wzrostu współzależności gospodarczej racją ostateczną pozostanie w nich siła. Ponadto demokracje pohistoryczne będą wspólnie broniły się przed zewnętrznymi zagrożeniami, a także promowały demokrację w tych krajach, w których ona jeszcze nie istnieje[2].
Niezależnie od faktu, iż teza Fukuyamy odnośnie globalnej hegemonii liberalnej demokracji i gospodarki wolnorynkowej była przedmiotem krytyki zarówno badaczy akademickich, jak i komentatorów politycznych, można zauważyć, że przy wszystkich słabościach tezy o „końcu historii” Fukuyama stał się jednym z najbardziej wpływowych myślicieli politycznych przełomu XX i XXI w. Należy go uznać za osobę o wyjątkowej wyobraźni, która zaproponowała niezwykle inspirującą wizję postzimnowojennej rzeczywistości międzynarodowej, w której dotychczasowe, tradycyjne podziały ideologiczne, terytorialne i geopolityczne tracą swoje znaczenie na rzecz homogenizujących świat procesów globalizacji, wspartych ideologią demokratyczno-liberalną. Wraz z początkiem XXI w. rozpoczęła się budowa nowego ładu globalnego na wzorach zachodnioeuropejskiej demokracji. Ma to być w sferze materialnej — gospodarka rynkowa, w sferze ustroju — państwo demokratyczne, a w sferze wartości — urzeczywistnienie wolności i podmiotowości jednostki. Urzeczywistnienie w skali globalnej dwóch kardynalnych zasad demokracji: wolności i równości, prowadzić miało, według Fukuyami, do przezwyciężenia dotychczasowych konfliktów, sprzeczności i po-
