Strona:Wprowadzenie do geopolityki.pdf/65

Ta strona została przepisana.

świecie i jej miejscu w nim. Wyobrażenia geopolityczne dostarczają mapy świata i stanowią jeden z elementów kulturowo-politycznej samoidentyfikacji. Stanowią one pewien sposób, w jaki wpływowe grupy społeczne definiują państwo, naród i świat. O'Tuathail, aby ukazać, czym są wyobrażenia geopolityczne, powoływał się na artykuł Davida Newmana, profesora geografii politycznej na Uniwersytecie Ben Guriona pt. Citizenship, identity and location: the changing discourse of Israeli geopolitics, który podjął się w nim analizy podstawowych wyobrażeń, istniejących w Izraelu. Wskazał na pięć dominujących sposobów definiowania miejsca państwa Izrael w świecie: 1) na Bliskim Wschodzie ― zgodnie z tym wyobrażeniem Izrael jest i musi być częścią swojego geograficznego regionu, częścią „nowego Bliskiego Wschodu”. Wsparcie dla tej koncepcji wychodzi przede wszystkim od obywateli urodzonych na Bliskim Wschodzie i nie mających innych doświadczeń kulturowych; 2) w Europie ― Izrael jest tu rozumiany kulturowo jako część Europy i sytuuje się gdzieś pomiędzy Paryżem a Pragą. Bazę społeczną stanowią tu przede wszystkim osoby będące założycielami państwa i twórcami jej nowoczesnych elit politycznych (byli to głównie imigranci z Europy Środkowo-Wschodniej), wspierani obecnie przez „nową emigrację”, głównie z terenów byłego ZSRR; 3) jako część żydowskiej diaspory ― „kraj bez granic”. Tak jest postrzegany przede wszystkim w licznych żydowskich diasporach rozrzuconych po świecie; 4) „51 stan USA” ― Izrael to najbliższy sojusznik USA, „najlepszy przyjaciel” i „jedyna demokracja na Bliskim Wschodzie”. Koncepcja wspierana przez wspólnotę amerykańskich Żydów i silne lobby amerykańsko-żydowskie; 5) „centrum świata” ― Izrael jest tu rozumiany jako „święta ziemia”, miejsce narodzin judaizmu i chrześcijaństwa oraz święte miejsce islamu. Taki obraz dominuje wśród wspólnot religijnych, ale także w przemyśle turystycznym oraz w mediach szukających sposobu na zakończenie konfliktów na Bliskim Wschodzie[1]. Są to zatem wyobrażenia lokujące dane państwo i zbiorowość w przestrzeni globalnej; dzięki ich znajomości można zrozumieć sposoby identyfikacji narodowej, tworzenia granic, znaczenie pojęć „tu” ― „tam”, „my” ― „oni”[2]. Kategoria „wyobrażeń geopolitycznych” stanowi jedno z kluczowych pojęć geopolityki krytycznej. Jako jeden z pierwszych geografów pojęcie to wykorzystywał francuz Yves Lacoste. Centrum swoich zainteresowań uczynił on właśnie kategorię „wyobrażeń geopolitycznych”, która według niego mogła być kluczem do

  1. G. O'Tuathail, Geopolitics. Global Problems and Regional Concerns, s. 83., D. Neuman, Citizenship, identity and location: the changing discourse of Israeli geopolitics, (w:) Geopoliticsl traditions, a century of geopolitical thought, ed. K. Dodds, D. Atkinson, Londyn 2000, s. 302-331.
  2. G. O'Tuathail, Geopolitics. Global problems and regional concerns, s. 84.