szane z istotą złego początku, potrzebują przeto pomocy, która je od złego uwalnia. Powtóre: nie tylko dusze ludzkie, ale i bydląt, ptastwa, ryb; tudzież drzewa, ziemia, jako i ciała niebieskie: słońce, księżyc, gwiazdy: są cząstkami Boskiéj istoty. Po trzecie: utrzymywali, że są dwie dusze w człowieku, jedna dobra i rozumna, pochodząca od dobrego początku, a druga zła, to jest: żądza ciała, która od złego początku pochodziła; dowodzili że człowiek od dobréj duszy do działania dobrego, a od złéj do złego jest koniecznie skłaniany, przeto użycie wolnéj woli całkiem znieśli. Po czwarte: że dusze Manicheuszów słuchaczów po śmierci wchodzą do ciał wybranych Manicheuszów, czyli do ich pokarmów, które pożywają; żołądek tedy świętego Manicheusza najkrótszą miał być drogą do oczyszczenia i oswobodzenia duszy od złéj istoty; dusze zaś innych ludzi wchodzą do bydląt, do drzew i roślin; przeto co tylko zapuszczało korzenie w ziemię, miało życie i czucie, i wyrywać tego nie wolno było; dusze więc po wielu przejściach z jednych ciał do drugich, bywają uwolnione od owych ciemności, a znowu złączone ze światłem, za pomocą dwunastu planet; a osobliwie na dwóch okrętach słońca i księżyca, wracają do nieba i do Boga. Po piąte: że świat jest dziełem dobrego początku, ale zły początek wtargnął do niego w momencie stworzenia onego, gdy owa walka żywo była staczana. Że dobry początek nieustannie działa we wszystkich częściach całego przyrodzenia i ciągle pracuje nad odłączeniem części dobréj swéj istoty, która to część do niego należy, od złéj istoty, która należy do jego antagonisty. Ale tego wtedy jedynie dokazać może, gdy jeden ze świętych, czyli wybranych Manicheuszów z pokarmem ją pożyje, dopiéro przez jego oddychanie oswobodzona bywa z niewoli złéj istoty[1]. Po szóste: utrzymywali pięć żywiołów, jako rodzaj ciemności, a dzieło od złego początku pochodzące: dym, ciemność, ogień,
- ↑ Wyznań księga trzecia, rozdz. X.
