wargi i zagwiżdż, bacząc przytem na formę ust i ogólny wyraz twarzy. Następnie pocznij mówić lub śpiewać, jak to czynisz zwykle i uważaj na zmianę, jaka zachodzi na twarzy. Potem znów zagwiżdż kilka sekund i nie zmieniając układu warg i wyrazu twarzy, zaśpiewaj kilka taktów, zobaczysz jaki wypadnie ton: piękny, wibrujący, rezonansowy i czysty.
Przytaczamy siedem następujących ulubionych ćwiczeń, które jogom służą do rozwoju płuc, mięśni, ścięgien, komórek i t. d. Są one bardzo proste, lecz nadzwyczaj skuteczne. Niechaj ich prostota nie stanie się powodem, byście nie chcieli interesować się niemi; są one rezultatem doświadczeń i długiej praktyki jogów, są ekstraktem licznych zawikłań i złożonych ćwiczeń, z których usunięto rzeczy drugorzędne i pozostawiono tylko główne.
Jestto ćwiczenie nader ważne dla rozwoju i wzmocnienia mięśni oddechowych i płuc; często powtarzane będzie ono sprzyjało również i rozszerzaniu się piersi. Jogowie przekonali się, że zatrzymać od czasu do czasu oddychanie, skoro przed tem płuca dobrze napełnione zostały powietrzem, jest nader użyteczne nie tylko dla organów oddychania, lecz również dla narządów trawienia, systemu nerwowego i krwi. Czasowe zatrzymanie oddechu oczyszcza powietrze, znajdujące się w płucach z poprzednich oddechów i lepiej zaopatruje krew w tlen. Jogowie wiedzą także, że zatrzymany w ten sposób oddech zabiera ze sobą wszystkie substancje zepsute i kiedy powietrze znowu wychodzi z płuc, unosi te substancje i oczyszcza płuca, jak lekarstwo purgatywne opróżnia łaszki. Jogowie polecają to ćwiczenie w wypadkach naruszenia działalności żołądka, wątroby i krwi, które się cze-
