energję, silę, żywotność i aktywność. Okultyści różnią się między sobą w nazwie i oznaczeniu owej siły, również i w szczegółach swych twierdzeń, lecz zasadniczą teorję jednolitą, znaleść można we wszystkich dziełach okultystycznych tak samo, jak w dziełach i praktyce jogo w indyjskich. Z prostych przyczyn woleliśmy oznaczyć zasadę tym mieniem, pod którym znaną jest najogólniej mistrzom hinduskim i ich uczniom — a mianowicie sanskryckim słowem „Prana“[1] oznaczającym „energję absolutną“.
Uczeni okultyści głoszą, że zasada nazywana przez hindusów „praną“ jest pierwiastkiem siły czyli energji kosmicznej, i że każda energja czy siła pochodzi z tego samego pierwiastku, lub, co pewniejsza, jest specjalną formą jego przejawu. Teorje owe nie mają bezpośredniego związku z rozważaną kwestją i dlatego będziemy uważali pranę za pierwiastek energji, objawiającej się w życiu każdej istoty żywej, za energję, która odróżnia owe stworzenia od ciał, martwych. Obecną jest ona we wszystkiem, co żyje — od ameby do człowieka — od najpierwotniejszej rośliny do najwyższej formy królestwa zwierzęcego. Prana przenika wszędzie. Znajduje się we wszystkiem, co „żyje“, a ponieważ filozofja okultyzmu uczy, że życie jest we wszystkich rzeczach — w każdym atomie — i że pozorna nieobecność życia jest tylko przejawem jego w bardzo słabym stopniu, zatem prana jest we wszystkiem i wszędzie. Prana nie jest duchowem „Ja“ człowieka, nie jest Jaźnią. Jaźń jest to cząstka Ducha Boskiego w każdej duszy zawarta, koło której grupuje się materja i energja. Prana zaś jest tą energją ko-
- ↑ Wyraz indyjski „Prana“ (Praana), pochodzi od pierwiastku an (dyszeć), z czego w łacinie jest an-imus (dusza), w greckiem an-emos (wiatr), a w językach słowiańskich woń, wąchać (starosłow. ą-chati). — Po indyjsku „wiatr“ jest an-iła.
