będę musiał przenieść Michasia do Poznania — może się nie połapią i puszczą». I tak się stało: głupia cenzura warszawska nie połapała się i puściła przerobioną nowelę, która się po raz pierwszy ukazała w warszawskim dwutygodniku «Niwa» (w tymże roku), p. t. «Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela»[1]. Pod tym samym tytułem drukowano ją we wszystkich zbiorowych wydaniach «Pism» Sienkiewicza, zapominając, czy też nie wiedząc, że redakcja pierwsza nie zaginęła, że była nawet drukowana. Wyjaśnił całą tę sprawę Ferdynand Bostel w artykule «Z twórczości Henryka Sienkiewicza» («Słowo Polskie» 1924, nr. 294, z dnia 27 października). Okazało się, że w roku 1879 «Gazeta Lwowska», w numerach 236, 237 i 238 (z dn. 14, 15 i 16 października), drukowała nowelę p. t. «Z pamiętnika korepetytora» (z pominięciem «warszawskiego»), podpisaną trzema wielkiemi iksami (XXX). Jest to właśnie owa pierwsza redakcja, którą Sienkiewicz w gronie swoich krewnych czytał w zimie r. 1879. Podajemy tutaj po raz pierwszy — przedruk tej redakcji.
- ↑
Tekst tej wersji noweli wraz z tabelą porównującą zmiany znajdzie czytelnik m.in. w tomie IV wydania zbiorowego Nowel Sienkiewicza, s. 223—252, nakładem Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1931.
