Strona:Z tajników archiwów dyplomatycznych (stosunki polsko-amerykańskie w latach 1948-1954).pdf/101

Ta strona została przepisana.

i ma dla nas duże znaczenie. W obecnym klimacie politycznym trudno jednak spodziewać się zmiany stanowiska Fundacji. Natomiast sprawa ta będzie nam nadal służyć jako ważna baza propagandowa dla działania wśród tutejszej Polonii[1].

Pomoc charytatywna

W Polsce w latach powojennych działały różne organizacje pomocowe. Niektóre z nich korzystały z funduszy rządowych, inne zaś miały charakter organizacji prywatnych. Programy pomocy ze strony amerykańskich organizacji prywatnych były znaczące. Departament Stanu szacował, że tym kanałem rozprowadzono w Polsce w 1947 r. pomoc wartości 11 996 244 dol. w postaci pieniędzy i towarów. W ciągu dwóch pierwszych miesięcy 1948 r. pomoc ta wyniosła 1 542 646 dolarów[2].
W 1948 r. akcję pomocy w Polsce prowadziły różne organizacje amerykańskie, m.in. kwakrów, unitarianów oraz tzw. Brethern Committee. Organizacje te udzielały pomocy dzieciom i młodzieży, organizowały pomoc medyczną. Organizacja kwakrów z siedzibą w Filadelfii wydawała różne materiały informacyjne o Polsce. Zachęcono społeczeństwo amerykańskie do udzielania pomocy Polsce. Organizacja Brethern Service Committee przeznaczyła $ 40 000 dolarów na zakup jałówek z Danii z przeznaczeniem dla rolników w Polsce. „Unitarianie i Komitet Braci — pisał ambasador J. Winiewicz w swym liście do MSZ 8.VI.1948 r. — zajmują stanowisko więcej niż życzliwie do sytuacji w Polsce. Działaczy tych grup zaliczamy do naszych serdecznych tutaj przyjaciół. Stanowisko Kwakrów nie jest tak ciepłe, jakkolwiek bez zastrzeżeń życzliwe[3].
28 lutego 1948 r. otwarto w Piekarach Śląskich szpital im. Tadeusza Kościuszki finansowany z amerykańskich środków charytatywnych.
Programy UNRRA były w 70% finansowane przez Stany Zjednoczone. W sumie udział Stanów Zjednoczonych w programie UNRRA dla Polski w ciągu całego okresu realizacji tego programu wynosił ponad 300 mln dol. według oceny Departamentu Stanu[4].

W kwietniu 1949 r. polskie Ministerstwo Pracy, które było koordynatorem zagranicznym programów pomocowych poinformowało wszystkie zagraniczne organizacje charytatywne, że w związku z wyczerpaniem się post-unrowskich funduszy, nie będzie mogło dłużej służyć swoją pomocą. Ministerstwo sugerowało, aby organizacje

  1. AMSZ, Z9. T126. W9.
  2. Central Files: 860C.01/5-1748. UPA Reel 7.
  3. AMSZ, Z6. T1395. W90.
  4. 860C.01/5-1748. UPA Reel 7.