Strona:Z tajników archiwów dyplomatycznych (stosunki polsko-amerykańskie w latach 1948-1954).pdf/109

Ta strona została przepisana.

anglo-amerykańskiej. Pierwsze żądanie zwrotu zostało przedłożone jeszcze w 1946 r. Początkowo zachodni alianci zasłaniali się brakiem dokumentów własnościowych. Później nówili, że potrzebne są w odbudowie gospodarki niemieckiej. W rzeczywistości władze okupacyjne miały instrukcje rządu Stanów Zjednoczonych jeżeli chodzi o restytucje własności z Gdańska zwracać tylko dobra kultury[1].
W miarę upływu czasu i narastania napięć politycznych pojawiły się również trudności z odzyskaniem mienia polskiego w Niemczech.
W październiku 1947 r. generał Lucius D. Clay, gubernator wojskowy w strefie amerykańskiej oświadczył, że 30 kwietnia 1948 r. będzie datą ostateczną dla rejestracji roszczeń restytucyjnych w strefie amerykańskiej.
Na konferencji szefów misji restytucyjnych w Karlsruhe delegat amerykański McJenkins oświadczył 11 sierpnia 1948 r., że odnośnie mienia kulturalnego zgłoszenia restytucyjne będą po 15 września 1948 r. przyjmowane tylko w specjalnych wypadkach po udowodnieniu, że zgłoszenie przed tą datą było wcześniej niemożliwe. W dniu 13 X 1948 MSZ zlecił Winiewiczowi złożenie noty wykazującej sprzeczności między oświadczeniem Departamentu Stanu i władz amerykańskich w Niemczech w sprawie terminów dla restytucji kulturalnej.
W dniu 9 listopada 1948 r. MSZ przekazało ambasadzie amerykańskiej notę stwierdzającą, że dotychczasowe interwencje w sprawie przedłużenia terminów prekluzyjnych pozostały bez echa. W tej sytuacji rząd polski obarcza odpowiedzialnością Stany Zjednoczone za straty jakie mogą wynikać dla interesów polskich na skutek ustalenia terminów prekluzyjnych. Rząd polski nadal żądał unieważnienia terminów prekluzyjnych do składania wniosków restytucyjnych w amerykańskiej strefie Niemiec[2].
Rząd polski uznał zarządzenie amerykańskich władz okupacyjnych o zakończeniu rejestracji wniosków restytucyjnych za sprzeczne z deklaracją Narodów Zjednoczonych z dnia 5 stycznia 1945 r. w sprawie ograbienia obszarów okupowanych oraz z innymi porozumieniami międzynarodowymi w sprawie Niemiec. Żadne z tych porozumień nie ogranicza terminu dla restytucji mienia zrabowanego przez Niemcy. „Intencją bowiem tych porozumień było zawsze wyrównanie w jak najszerszej mierze strat poniesionych przez kraje okupowane, a co za tym idzie udzielanie pomocy i ułatwień — nie zaś stawianie przeszkód, jak to ma miejsce obecnie w odzyskiwaniu zagrabionego mienia — głosiła nota polska z 8 listopada 1948 r.

Nota polska głosiła dalej co następuje:

  1. Central Files: 860C.85/3-2548. UPA Reel 20.
  2. AMSZ, ZD. W17. T166.