kiego w Szczecinie. W retorsji władze francuskie aresztowały i wydalały z Francji obywateli polskich, w tym także pracowników będących w posiadaniu paszportów dyplomatycznych. W lecie 1950 r. Polska odwołała z Paryża Jerzego Putramenta, swego ambasadora, dając wyraz niezadowolenia z powodu represji policji francuskiej wobec Polaków. Nowy ambasador Polski powrócił do Paryża dopiero wiosną 1954 r.
Przed sądami polskimi odbywały się procesy, z których miało wynikać, że dyplomaci amerykańscy w Polsce werbowali członków np. WiN „do akcji wywiadowczej i do mordowania polskich funkcjonariuszy państwowych, działaczy politycznych i ludności cywilnej[1]. W sfingowanym procesie przeciwko S. Tatarowi, J. Kirchmayerowi i St. Mossorowi zarzucano im, że są brytyjskimi i amerykańskimi szpiegami, którzy otrzymywali pieniądze na prowadzenie akcji dywersji i sabotażowej w Polsce[2].
Tego typu działania miały nie tylko zastraszyć obywateli polskich, izolować personel dyplomatyczno-konsularny krajów zachodnich od społeczeństwa polskiego, ale także stworzyć klimat nieufności i wrogości wobec państw kapitalistycznych. Wojna psychologiczna i propagandowa prowadzona była intensywnie z obu stron. Radiostacje zachodnie nadające w języku polskim wyraźnie zaostrzały ton swojej propagandy.
W związku z Kongresem Pokoju, jaki odbył się w Warszawie w końcu 1950 r., placówki polskie za granicą zwłaszcza w krajach kapitalistycznych, otrzymały polecenie od ówczesnego ministerstwa spraw zagranicznych Stanisława Skrzeszewskiego, aby imprezie tej poświęcić maksimum miejsca w biuletynach, wydawnictwach i akcji informacyjno-oświatowej[3].
W maju i czerwcu 1952 r. MSZ polecił placówkom polskim w głównych krajach kapitalistycznych, aby zebrały i nadesłały do centrali materiały do przygotowanej na lato 1952 r. wystawy o imperializmie, „jego okrucieństwach, faszyzacji, upadku kultury i innych jego wpływach na kraje zmarshalizowane. Prosimy o pilne nadesłanie wszelkiego rodzaju eksponatów, które by w sposób jaskrawy wykazały podżeganie wojenne, faszyzację, utratę suwerenności, zdziczenie itp. objawy nacisków i propagandy imperialistycznej”[4]. Mieliśmy więc też swój udział w wojnie propagandowej przeciw Zachodowi.
Pole manewru Polski w kształtowaniu stosunków z krajami kapitalistycznymi w latach zimnej wojny — jak już podkreślałem — było ograniczone. Ale nawet w tych
