Strona:Z tajników archiwów dyplomatycznych (stosunki polsko-amerykańskie w latach 1948-1954).pdf/65

Ta strona została przepisana.

sce Arthura Bliss Lane’a książki „I Saw Poland Betrayed”? „Widziałem zdradę Polski?”.
5 kwietnia 1948 r. Stanisław Mikołajczyk oraz jego sekretarz Zalewski odbyli rozmowę w Departamencie Stanu z C. Burkę Elbrick’iem z wydziału wschodnioeuropejskiego. Mikołajczyk skrytykował polski rząd w Londynie, który nic nie robi dla sprawy polskiej na arenie międzynarodowej. Zdaniem Mikołajczyka rząd ten niesłusznie przywiązuje wagę do swojej legalności jako jedyny sukcesor rządu polskiego. Powinien się rozwiązać, należy powołać coś w rodzaju Polskiego Komitetu Narodowego jednoczącego wszystkich Polaków zagranicą. Komitet taki nie powinien być rządem a raczej koordynatorem walki z komunizmem. Elbrick w nocie dla swoich szefów pisał, że odniósł wrażenie, że Mikołajczyk wziąłby w swoje ręce inicjatywę stworzenia takiego komitetu pod warunkiem, że będzie mógł wpływać na jego prace[1].
C. Burkę Elbrick z Wydziału Europy Wschodniej Departamentu Stanu poinformował swoich szefów, że 30 grudnia 1947 r. dzwonił do niego pan Sokolski i prosił w imieniu Stanisława Mikołajczyka o spotkanie z prezydentem Trumanem 19 lub 20 stycznia 1948 r.[2].
W dniu 13 kwietnia 1948 r. prezydent Trumana przyjął w Białym Domu Stanisława Mikołajczyka. Po audiencji Mikołajczyk oświadczył dziennikarzom, że podziękował Trumanowi za udzielenie jemu i jego kolegom azylu w Stanach Zjednoczonych. Według komunikatu biura prasowego Kongresu Polonii Mikołajczyk poinformował prezydenta o losie żołnierzy polskich, którzy znaleźli się poza krajem i nie mogą wrócić do ojczyzny”. Truman zapewnił go — powiedział Mikołajczyk po spotkaniu — o swym zainteresowaniu Polską.
Ambasador Winiewicz powołując się na koła dziennikarskie informował MSZ, że rozmowa Trumana z Mikołajczykiem była „przede wszystkim propolonijną demonstracją”. W komunikacie podano, że prezydent przyjął „byłego szefa rządu emigracyjnego w Londynie”. Nic nie wskazuje — depeszował Winiewicz — „żeby rozmawiali o czymś istotnym”[3].

Na jesieni 1948 r. ukazała się w Stanach Zjednoczonych książka Mikołajczyka pt. „Zgwałcenie Polski”. Książka zwróciła uwagę recenzentów amerykańskich. Recenzent „New York Times” w specjalnym niedzielnym dodatku książkowym podkreślając antykomunistyczny wydźwięk książki stwierdza, że Mikołajczyk nie traci nadziei na pojednanie z Polonią i podtrzymuje w związku z tym zarówno pretensje Polaków

  1. Central Files: 860C.01/4-548. UPA Reel 7.
  2. Central Files: 860C.00/12-3047. UPA Reel 3.
  3. AMSZ, ZD. W17. T165.