Strona:Z tajników archiwów dyplomatycznych (stosunki polsko-amerykańskie w latach 1948-1954).pdf/73

Ta strona została przepisana.

Tego rodzaju wnioski załatwiane były bez żadnych trudności przez władze polskie i wizy wyjazdowe do Stanów Zjednoczonych wydane były po okazaniu wszystkich dokumentów stwierdzających obywatelstwo amerykańskie.
Poza znikomą ilością znajdujących się jeszcze w 1949 r. w Polsce bezspornych obywateli amerykańskich, o których była mowa, m.in. we wspomianym wyżej aidememoir ambasady USA z 18 maja 1949 r. istniała jeszcze pewna liczba osób, które mogły być uznane za obywateli amerykańskich według prawa amerykańskiego, według prawa polskiego są jednak obywatelami polskimi. Było to normalne zjawisko prawne wynikające z kolizji ustawodawstw. Prawo polskie z 1920 r. przyjmuje bowiem dla określenia obywatelstwa kryterium „ius sanquinis” (związków krwi), podczas gdy amerykańskie — „ius solis” (związków ziemi, miejsca urodzenia). Amerykańskie prawo o obywatelstwie kolidowało z ustawami wielu innych państw. Nie było jednak przypadkiem, że władze amerykańskie nadawały szczególny rozgłos tylko wypadkom dotyczącym Polski i innych państw bloku wschodniego i próbując nadać tej sprawie charakter sporu politycznrego[1].
21 lipca 1949 r. sekretarz stanu D. Acheson skierował list do Kongresu w sprawie obywateli amerykańskich mających rzekomo prawo repatriacji z Polski. Acheson podał, że w Polsce z dnia 30 czerwca 1948 r. było 17 442 obywateli, mających prawo do obywatelstwa amerykańskiego. Acheson zaznaczył, że nie mogą oni opuścić Polski z powodu „niemożliwych do pokonania trudności w uzyskaniu zezwolenia wyjazdu”.
W tej sprawie interweniowała w MSZ ambasada amerykańska w Warszawie. List Achesona był także przedmiotem rozmów przedstawicieli ambasady polskiej w Waszyngtonie w Departamencie Stanu[2].
Z innych spraw związanych ze sprawami obywatelstwa wspomina o problemie deportacji obywateli polskich oraz o sprawie pochówku w Polsce obywateli polskich, którzy zmarli w czasie II wojny światowej poza Polską.

W sierpniu 1948 r. wydały nakaz aresztowania i deportowania do Polski Alojzego Adamczyka, który w czasie II wojny światowej był członkiem rządu polskiego w Londynie. Po wojnie odmówił przystąpienia do Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i przybył do Stanów Zjednoczonych gdzie współpracował z centralną związkową AFL. Przewodniczący Wydziału Międzynarodowego AFL Matthew Wole interweniował w sprawie Adamczyka w Departamencie Stanu informując, że jeżeli zostanie on deportowany do Polski, grozi mu tam niechybnie więzienie. Interwencja okazała się skuteczna i Adamczykowi przyznano status politycznego uchodźcy[3].

  1. Tamże.
  2. AMSZ, Z9. T21. W2.
  3. Central Files: 860C. 00/8-1948. UPA Reel 3.