Strona:Z tajników archiwów dyplomatycznych (stosunki polsko-amerykańskie w latach 1948-1954).pdf/96

Ta strona została przepisana.

ce niewątpliwie w imieniu kapitalistów niemieckich) mogły wejść w posiadanie części pakietu akcji skonfiskowanych na rzecz rządu USA[1].
W dniu 23 kwietnia 1949 r. do Radcy Handlowego Ambasady RP w Waszyngtonie Z. Lityńskiego zgłosił się kurator masy upadłościowej Silesian American Coporation F. X. Conway w towarzystwie radcy prawnego O. T. Cowana celem omówienia możliwości załatwienia sprawy odszkodowań za upaństwowione Zakłady Giesche S.A. drogą bezpośrednich negocjacji z Rządem Polskim.
Wizyta inspirowana była przez Departament Stanu, który uprzednio stał na stanowisku, że poszczególne osoby czy firmy, które zgłosiły pretensje z tytułu upaństwowiania przedsiębiorstwa w Polsce nie powinny rozpoczynać pertraktacji bezpośrednich z uwagi na to, iż prowadzone są rokowania pomiędzy obu rządami, które nie zostały zakończone. Conway oświadczył Lityńskiemu, że Departament Stanu obecnie „nie widzi żadnych przeszkód co do tego, aby poszczególni inwestorzy próbowali osiągnąć bezpośrednie porozumienie, jeżeli będą uważali to za możliwe”[2].
Lityński na wstępnie rozmowy zaznaczył, że Zakłady Gische S.A. znajdują się na liście przedsiębiorstw upaństwowionych na podstawie art. 2 ustawy z dnia 3 stycznia 1946 r. tzn. bez odszkodowania i że do czasu rozstrzygnięcia postępowania, które zostało wdrożone przez Silesian American Corp., sprawa ta dyskutowana być nie może. Uzgodniono wobec tego, że rozmowa będzie miała charakter nieoficjalny.

Sprawa lend-lease

W pierwszych dniach stycznia 1948 r. dyrektor Wydziału Ekonomiczno-Finansowego Departamentu Stanu Ness w rozmowie z radcą ekonomicznym ambasady RP Żółtowskim przedstawił życzenie rządu Stanów Zjednoczonych podpisania porozumienia z Polską w sprawie likwidacji zadłużenia polskiego z tytułu programu lend-lease (pożyczka-dzierżawa). Byłby to swego rodzaju układ likwidacyjny anulujący zobowiązania Polski z tytułu programu lend-lease.
Propozycje amerykańskie przewidywały, aby układ taki obejmował m.in. takie zagadnienia jak:

1) Dług z tytułu artykułów dostarczonych w czasie wojny i zużycia na cele wojenne, włączając w to 12,5 mln dol. na paczki dla polskich jeńców wojennych w obozach niemieckich, byłby anulowany.

  1. AMSZ, Z9. T24. W2.
  2. AMSZ, Z9. T24. W2.