Strona:Zarys dziejów miasta Tczewa.djvu/95

wo 100, później 300 ludzi, liczne kontyngenty wójtostwa Subkowy, Sobowidz, Skarszewy, Starogard, miasta Kościerzyna 7, Skarszewy 13, Tczew 17 ludzi. Oprócz ludzi trzeba było zebrać wielką ilość furmanek do dowozu ziemi, a o wszystko troszczyć musiał się Turzyński. Robotników opłacano jak zwykłych żołnierzy, odżywiając ich po wojskowemu, tak że z tej strony miasto jakichkolwiek ciężarów nie ponosiło, z wyjątkiem Turzyńskiego, którego komendant wojskowy pomawiał o niedbałość, a Komora Pruska napominała do wypełniania obowiązków wobec Francuzów.
 Dnia 15-go lipca 1807 prace przerwano, by je na nowo podjąć w roku 1812 podczas przemarszu Napoleona do Rosji. Dalszej rozbudowy i to ostatniej doznały po powrocie Napoleona z Rosji podczas oblężenia Gdańska w lipcu 1813. Wówczas to otoczono miasto 12-tu redutami, które najstarsi dziś żyjący obywatele jeszcze znali. Poniżej podajemy niektóre:
 Reduta Czyżykowska, na terenie radcy Fischera, wielkości 19 morgów i 103 prętów kw. równocześnie przyczółkiem była mostowym.
 Reduta Wodna, na terenie obywatela Samborskiego, wielkości 2 morgi i 37 m. kw.
 Reduta klasztorna, na terenie Dominikanów, wielkości 7 i pół morgów.
 Reduta Wysoka, na terenie burm. sprawiedl. Naxa i spadkobierców Morniga, wielkości 6 i pół morgów, ― dziś Bracia Hein.
 Reduta Środkowa, na terenie młynarza Tecława, wielkości 4 morgów.
 Reduta wśród stodół, na terenie radcy Fischera, wielkości 6 morgów, ― dziś Wodtke i gmach gimnazjalny.
 Reduta Młyńska, na terenie Fischera i Mayera, wielkości 35 prętów kw.
 Reduta Steltnera, na terenie Steltnera, wielkości 3 morgów.
 W roku 1816 ustalono rejony forteczne głębokości 800 kroków, 1300 i ostatni głębokości 1800 kroków, z których pierwszy stale leżał odłogiem. Warunki te w r. 1828 jeszcze zaostrzono. Tczew stał się fortecą bez wojska, a jednym posterunkowym był stróż okopowy zwany także wójtem klucznikiem, dbający i całość okopów i strzegący je od niszczących kopyt bydlęcych. Dopóki miasto rozwijało się normalnie, nie odczuwano zbytnio ciężaru i ograniczenia, jakie okopy i reduty stanowiły, gdyż było jeszcze miejsca dosyć wśród wąsko zakrojonego rejonu fortecznego. Gdy jednak w połowie 19-go wieku wzrastający ruch kolejowy stworzył dla miasta niebywałe i nieoczekiwane warunki rozwoju, potrajając liczbę mieszkańców, coraz silniej odczuwano potrzebę zniesienia redut i zajęcia rejonu fortecznego na rozbudowę miasta. Odnośny wniosek magistratu pierwotnie odrzucony, został wreszcie przez ministerjum wojny uwzględniony w roku 1868. Wójta