Strona:Zielinski Historia Polski-Poslowie.djvu/005

mi z braku odpowiednich źródeł. Dodatkowy bodziec w tym kierunku stanowiło ukazanie się w tymże czasie na emigracji obszernej Najnowszej historii politycznej Polski 1864—1945, pióra W. Poboga-Malinowskiego, której t. III, cz. I (Londyn 1956) w całości poświęcony jest Polsce międzywojennej. Wprawdzie tendencyjny charakter tej książki nakazuje odnieść się do niej z dużą dozą krytycyzmu, ale nie zmienia to faktu, że wprowadziła ona w obieg naukowy materiał faktograficzny i interpretacyjny, nad którym nie można po prostu przejść do porządku dziennego, tym bardziej że autor, blisko związany z piłsudczykowską elitą władzy, miał dobre rozeznanie w polityce rządów sanacyjnych i musi być traktowany nie tylko jako historyk, ale poniekąd także żywe źródło historyczne.
 Ale i w kraju, w nowym klimacie społeczno-politycznym po październiku 1956, badania nad dziejami dwudziestolecia międzywojennego ożywiły się wyraźnie. Przyczyniały się do tego wydatnie powołane wówczas do życia nowe czasopisma naukowohistoryczne z profilem historii najnowszej, zwłaszcza „Najnowsze Dzieje Polski” (od 1958 r., później pod tytułem „Dzieje Najnowsze”), „Z pola walki” (1958), „Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego” (1958), wznowione po wieloletniej przerwie katowickie „Zaranie Śląskie” (1957) i kilka innych; również w czasopismach ogólnohistorycznych i regionalnych, jak „Kwartalnik Historyczny”, „Przegląd Historyczny”, „Sobótka”, „Zapiski Historyczne”, „Przegląd Zachodni”, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych” problematyka historii XX w. znajdowała obecnie więcej uwagi i miejsca. Niemało interesujących materiałów, m. in. wspomnieniowych, wnosiły do tej problematyki paryskie „Zeszyty Historyczne” (1962) i londyńska „Niepodległość” (wznowiona po wojnie w 1950 r.). Istotne znaczenie miało też podjęcie publikacji serii wydawnictw źródeł z tego zakresu chronologicznego, niekiedy wielotomowych, m.in. Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, pod red. N. Gąsiorowskiej, (t. I pt. Materiały archiwalne do historii stosunków polsko-radzieckich), Warszawa 1957; reedycja organu teoretycznego KPP „Nowego Przeglądu” (ale tylko z lat 1922—1929) przez Zakład Historii Partii przy KC PZPR, t. I (rocznik 1922), Warszawa 1957; Rady Delegatów Robotniczych w Polsce (także przez Zakład Historii Partii), t. I, Warszawa 1962; Źródła do dziejów powstań śląskich, pod red. K. Popiołka, t. I, cz. 1, Wrocław— —Warszawa—Kraków 1963, Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu 1919 r. Dokumenty i materiały, pod red. R. Bierzanka i J. Kukułki, t. I, Warszawa 1965; Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego (wyd. przez Zakład Historii Ruchu Ludowego przy NK ZSL), t. I, Warszawa 1966; Programy stronnictw ludowych, w opr. S. Laty i W. Stankiewicza, Warszawa 1969; II Zjazd Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, Protokoły obrad i uchwały, w opr. G. Iwańskiego, H. Malinowskiego i F. Świetlikowej, Warszawa 1968; Archiwum polityczne Ignacego Paderewskiego, (wyd. przez Instytut Historii PAN), t. I, Wrocław 1973, Diariusz i Teki Jana Szembeka 1935—1945, opr. T. Komarnicki, t. I, London 1964.
 Duży udział w poszerzaniu podstawy źródłowej do badań nad dwudziestoleciem międzywojennym miały coraz liczniejsze również publikacje pamiętników i wspomnień, jak również edycje przemówień, artykułów i innych wystąpień publicznych wybitnych działaczy politycznych i społecznych oraz niejednokrotnie