Strona:Zielinski Historia Polski-Poslowie.djvu/014

dagowane przez L. Wasilewskiego "Sprawy Narodowościowe" — jedno z najlepszych czasopism tego typu i tego profilu w Europie międzywojennej. Nadal też ważnym źródłem informacji o położeniu mniejszości żydowskiej pozostaje dwutomowe wydawnictwo 'Żydzi w Polsce Odrodzonej, Warszawa 1933-1934. Warto przy tym podkreślić, że problematyka mniejszościowa w Europie środkowej i Polsce budzi stosunkowo szerokie zainteresowanie w historiografii ZSRR oraz w Europie zachodniej.
 Problemy mniejszościowe w kraju zazębiały się niejednokrotnie blisko z położeniem i walką mniejszości polskiej za granicą, zwłaszcza w Niemczech. Sprawom tym niemało miejsca poświęcała już historiografia polska w dwudziestoleciu międzywojennym. Stosunkowo wcześnie stały się one przedmiotem zainteresowania historiografii polskiej także po wojnie. Przez szereg lat wiele artykułów i innych materiałów na ten temat zamieszczał zwłaszcza poznański "Przegląd Zachodni". Z czasem zainteresowanie to wyraziło się również w opracowaniach monograficznych bądź pracach zbiorowych, przede wszystkim W. Wrzesińskiego Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920—1939, Poznań 1963; tegoż autora Polski ruch narodowy w Niemczech 1922—1939, Poznań 1970; K. Joncy Polityka narodowościowa III Rzeszy na Śląsku Opolskim w latach 1933—1940. Studium polityczno-prawne, Katowice 1970; w pracy zbiorowej Polacy w republice weimarskiej i w III Rzeszy, Olsztyn 1965; K. Fiedora Antypolskie organizacje w Niemczech 1918—1933, Wrocław 1973 i innych. Pojawiły się też prace na temat położenia mniejszości polskiej w innych krajach, Francji, Stanach Zjednoczonych, Czechosłowacji.
 Uwagę wielu historyków ściągały wydarzenia i poczynania, które w sposób szczególnie wyrazisty, niekiedy dramatyczny, ujawniały przemiany w układzie sił politycznych kraju, a także niektóre wydarzenia zewnętrzne o szczególnym znaczeniu dla jego położenia na arenie międzynarodowej. Była już o tym mowa w związku z początkami Polski niepodległej. Ale i w latach późniejszych przeżywała ona wstrząsy, brzemienne w daleko idące następstwa społeczno-polityczne. Dotyczy to np. przewrotu majowego oraz wielkiego kryzysu gospodarczego.
 Geneza, przebieg i skutki przewrotu majowego mają bardzo obszerną literaturę, przeważnie jednak mocno rozproszoną. Z reguły uwzględniane są szeroko w opracowaniach syntetycznych, dziejach partii politycznych, biografistyce itp. Na uwagę zasługują zwłaszcza prace i artykuły L. Hassa, H. Jabłońskiego, A. Garlickiego, A. Czubińskiego, D. Nałęcz, T. Nałęcza, J. Żarnowskiego, M. Pietrzaka, J. Tomaszewskiego, T. Feder, H. Piaseckiego, B. Woszczyńskiego, W. Jędrzejewicza, W. Władyki, K. Sawiekiego i innych. Wiele miejsca zajmują też w licznych wspomnieniach i diariuszach, jak K. Morawskiego, W. Grzybowskiego, M. Rataja, W. Witosa, J. Laroche'a, A. Pragi era, J. Grzędzińskiego, a zwłaszcza M. Romeyki (Przed i po maju, t. I-II, Warszawa 1967). Dopiero jednak w ostatnich latach pojawiły się opracowania całokształtu problematyki majowej „rewolucji bez rewolucyjnych konsekwencji”, charakteryzujące ją w całej jej złożoności. Należy do nich praca J. Rothschilda Piłsudski's coup d'etat, New York-London 1966 (gdzie m. in. też obszerna bibliografia) oraz A. Garlickiego Przewrót majowy, Warszawa 1978, dająca najpełniejszy