Strona:Zielinski Historia Polski-Poslowie.djvu/023

o stosunkach polsko-czechosłowacnych. Istotne ogniwo w dopełnieniu ewolucji stosunków polsko-czechosłowackich stanowią prace J. Kozeńskiego Czechosłowacja w polskiej polityce zagranicznej w latach 1932—1938, Poznań 1964; K. Lewandowskiego Sprawa ukraińska w polityce zagranicznej Czechosłowacji w latach 1918—1932, Wrocław 1974, wreszcie również kilka cennych artykułów W. Balceraka.
 Do najdonioślejszych i najtrudniejszych zagadnień w polskiej polityce zagranicznej należało ułożenie i normalizacja stosunków polsko-radzieckich. Historiografia polska poświęciła im kilka opracowań, gdy chodzi o pierwsze lata niepodległości. Nierównie skromniej przedstawia się ten dorobek dla lat późniejszych, lat pokoju. Sprowadza się on do kilku zaledwie szerszych opracowań, jak J. Kumanieckiego Po traktacie ryskim. Stosunki polsko-radzieckie 1921—1923, Warszawa 1971; M. Leczyka Polityka II Rzeczypospolitej wobec ZSRR w latach 1925—1934. Studium z historii dyplomacji, Warszawa 1976, czy wspomniana już książka A. Skrzypka, tylko pośrednio zresztą podejmująca problematykę polsko-radzieckiego sąsiedztwa. Wiele artykułów i przyczynków z tej dziedziny ukazało się we wzmiankowanych już wyżej specjalnych periodykach, poświęconych stosunkom polsko-radzieckim. Niemniej dysproporcja między podstawami źródłowo-materiałowymi dla badania tych zagadnień i ich historycznym znaczeniem a monograficznymi owocami tych badań utrzymuje się duża.
 Zainteresowanie historyków polskich polityką zagraniczną II Rzeczypospolitej obejmują przede wszystkim jej stosunki z sąsiadami, co potwierdza też cytowana już praca P. Łossowskiego o stosunkach polsko-litewskich, a także polsko-łotewskich (w książce Kraje bałtyckie na drodze od demokracji parlamentarnej do dyktatury (1918—1934), Wrocław 1972). Pojawiły się też monografie dotyczące innych krajów, głównie Europy środkowej, np. Węgier (M. Koźmiński) Jugosławii (A. Garlicka). Warto w związku z tym podkreślić pewną ogólniejszą tendencję, charakteryzującą rozwój polskich badań historycznych w ostatnich latach, mianowicie tendencję do kompleksowego i komparatystycznego podejmowania tych badań w skali całej Europy środkowej. Wyraża się ona nie tylko w powołaniu do życia periodyku „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej”, lecz również w analogicznie sprofilowanych konferencjach naukowych i publikacjach z nich wyrosłych, jak np. Ład wersalski w Europie środkowej. Konferencja naukowa w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, 2—3 grudnia 1969 r., Wrocław 1971; Dyktatury w Europie środkowo-wschodniej 1918—1939. Konferencja naukowa w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, 2—3 XII 1971, Wrocław 1973; Przyjaźnie i antagonizmy. Stosunki Polski z państwami sąsiednimi w latach 1918—1938, opr. H. Bułhak i in., pod redakcją J. Żarnowskiego, Wrocław 1977.
 Istotne novum na polu przygotowań do syntezy historii Polski w czasach najnowszych stanowi zaznaczający się rozwój prac z zakresu biografistyki — dziedziny do niedawna zdecydowanie deficytowej. Obok wymienionych już uprzednio prac tego typu w ramach badań nad ruchem ludowym (gdzie rozwijają się one owocnie już od pewnego czasu) wskazać tu można na J. Tomickiego Norbert Barlicki 1880—1941. Działalność polityczna, Warszawa 1968; M. Orzechowskiego Wojciech Korfanty. Biografia polityczna, Wrocław 1975; F. Kalickiej Julian