państwa polskiego, złożonego z ziem o większości polskiej. W przeciwieństwie jednak do odezwy robotników Piotrogrodu, obwarowywała to uznanie istotnymi zastrzeżeniami. I tak niepodległa Polska miałaby być złączona z Rosją „wolnym związkiem militarnym“, a zmiany terytorialne państwa rosyjskiego miały uzyskać „zgodę“ konstytuanty rosyjskiej. Ale i wówczas jeszcze mocarstwa zachodnie, mając na uwadze utrzymanie sojuszu z Rosją za wszelką cenę, nie ośmieliły się wyjść dalej niż niejasne deklaracje rosyjskiego Rządu Tymczasowego. Także przystąpienie do wojny po stronie Ententy w kwietniu 1917 r. Stanów Zjednoczonych początkowo niewiele pod tym względem zmieniło.
Tymczasem eksploatacja gospodarcza okupowanego Królestwa i jego ludności zaostrzała się z miesiąca na miesiąc, a w parze z tym rosły nastroje niezadowolenia i oporu przeciwko rządom okupantów. Usiłowali oni je złagodzić przez pewną liberalizację stosunków politycznych oraz zwiększenie swobód narodowych i kulturalnych dla Polaków na obszarach okupowanych. Dotyczyło to m.in. tworzenia organizacji oświatowo-kulturalnych polskich, organizacji zawodowych, a także partii politycznych. Pozwalano na publiczne manifestacje narodowo-polityczne, np. obchody rocznicowe ku czci uchwalenia Konstytucji 3 maja, wybuchu powstania listopadowego itp. Ze szkół zniknął oczywiście język rosyjski, wrócił język polski. Pobudziło to wydatnie aktywność społeczną na rzecz odbudowy szkolnictwa polskiego; czego owocem był m.in. znaczny wzrost liczby dzieci w szkołach elementarnych (w 1914 r. 34 na 1000 mieszkańców, w 1917 r. już 76). W listopadzie 1915 r. władze niemieckie wyraziły zgodę na otwarcie w Warszawie polskiego uniwersytetu i politechniki.
Ważną dźwignią aktywizacji politycznej społeczeństwa stały się przeprowadzone w drugiej połowie 1916 i pierwszej połowie 1917 r. wybory samorządowe do rad miejskich w Królestwie. Wyborcy, podzieleni na kilka kurii, nie mieli równego prawa wyborczego. Wskutek tego (a także niekompletności wyników) nie można na ich podstawie odtworzyć obrazu siły i wpływów poszczególnych partii politycznych w miastach. Można jednak na postawie wyników głosowania w kurii robotniczej (w której wszyscy mieli równe prawo wyborcze) zorientować się ogólnie, że w głównych ośrodkach przemysłowych Królestwa największe wpływy wśród robotników miał Narodowy Związek Robotniczy (10327 głosów) i PPS-Frakcja (9920), a w dalszej kolejności PPS-Lewica (6321), żydowski Bund (3801) i SDKPiL (3210). Niemniej i w tej kurii sporo głosów padło na listy stronnictw burżuazyjnych polskich i żydowskich (Narodowa Demokracja, Chrześcijańska Demokracja, folkiści i in.); należy jednak dodać, że do kurii tej należeli nie tylko robotnicy.
