Strona:Zielinski Historia Polski-rozdzial2.djvu/025

Ta strona została przepisana.

Innym ważnym składnikiem budowanej przez niego armii miałaby się stać tzw. armia wielkopolska pod dowództwem gen. Dowbora-Muśnickiego, b. dowódcy II Korpusu Polskiego spod Mińska i Bobrujska. Jednakże i ta armia, również zresztą całkowicie podporządkowana wpływom politycznym endecji, nie mogła na razie wejść w skład ogólnopolskiej armii narodowej. Właśnie wtedy bowiem toczyła ciężkie boje z Niemcami w powstaniu wielkopolskim (o czym niżej). Zresztą rząd nie dysponował wówczas dostatecznymi zasobami uzbrojenia, umundurowania i innego wyposażenia. Nie zdołał też jeszcze zorganizować należytej sieci administracji wojskowej. Wszystko to sprawiało, że mimo wysiłków i widocznego pośpiechu w tej dziedzinie budowa nowej i silnej armii polskiej musiała potrwać jeszcze przynajmniej kilka miesięcy.
Zebranie się Sejmu Ustawodawczego i uchwalenie małej konstytucji stanowiło ważny etap budowy państwa, a także istotną cezurę w walce o jego ustrojowy charakter. Wyniki wyborów umocniły ugrupowania burżuazyjne w przekonaniu, że niezależnie od dzielących je sprzeczności i konfliktów, generalna linia polityczna przez nie reprezentowana jest aprobowana przez większość społeczeństwa, Wyłonienie Sejmu Ustawodawczego w powszechnych wyborach oznaczało niejako legalizację charakteru ustrojowego i struktury państwa przez najwyższy, suwerenny jego organ.
Wszystko to jednak nie dawało podstaw do wniosku, iż zapadły już w tych sprawach ostateczne rozstrzygnięcia, że walka o kształt ustrojowy, a zwłaszcza terytorialny państwa jest już zakończona. Zarówno wewnątrz kraju, jak i na arenie międzynarodowej rozwijały się ważne wydarzenia i trudne procesy, których ostateczne rezultaty niełatwo było przewidzieć.

Dziedzictwo rządów zaborczych
i okupacyjnych

Najważniejsze zadania na polu gospodarczym i społecznym, przed jakimi w połowie listopada 1918 r. stanął rząd Moraczewskiego, czekały w połowie stycznia 1919 r. nadal na rozwiązanie. Należały do nich w szczególności: wydźwignięcie kraju z niezwykle trudnej sytuacji gospodarczej, szczególnie krytycznej w dziedzinie aprowizacji; przeprowadzenie szeregu zasadniczych reform społeczno-gospodarczych, wśród nich przede wszystkim reformy rolnej; podjęcie niezbędnych kroków na drodze do faktycznego zjednoczenia Rzeczypospolitej z trzech byłych dzielnic zaborczych, głównie poprzez stworzenie w nich jednolitego systemu administracji, unifikację monetarną, prawną, szkolnictwa i oświaty itd.
Na krytyczne, prawie katastrofalne położenie gospodarcze Polski u progu niepodległości złożyły się czynniki i przyczyny, sięgające niekiedy w odległą przeszłość. Należał do nich opóźniony i specyficzny rozwój stosunków kapitalistycznych w krajach na wschód od Łaby, charakteryzujący się m. in. ich wejściem w nową epokę drogą pruskiego rozwoju kapitalizmu na wsi i sprawiający, że