Strona:Zielinski Historia Polski-rozdzial2.djvu/039

Ta strona została przepisana.

sowego uczestnictwa chłopów walka ta na dłuższą metę nie miała szans powodzenia.
Tak więc ze zmagań o charakter ustrojowy państwa zwycięsko wychodziła burżuazja polska. Jej pozycje polityczne wzmocniło wydatnie podpisanie w tym samym mniej więcej czasie — 28 czerwca 19 19 r. — traktatu pokojowego (o czym niżej), a w ślad za tym zjednoczenie z Polską b. zaboru pruskiego, gdzie — jak już o tym była mowa — szczególnie wielkie wpływy miała Narodowa Demokracja. Kryła się w tym wprawdzie zapowiedź nawet zaostrzenia sporów wewnętrznych, ale o inne już cele i na innej płaszczyźnie.

Polityka wyczekiwania i polityka
faktów dokonanych.
Powstanie wielkopolskie

Równolegle z rozwiązywaniem ważnych spraw wewnętrznych rozstrzygały się nie mniej ważne sprawy dotyczące Polski na arenie międzynarodowej.
Jako państwo stosunkowo niewielkie, straszliwie wyniszczone gospodarką zaborców i wojną, Polska nie mogła być i nie była czynnikiem prawdziwie samodzielnym w ówczesnej Europie. Była w dużej mierze zależna ekonomicznie i politycznie od wielkich mocarstw, w szczególności od Francji i Stanów Zjednoczonych. Równocześnie jednak położenie geograficzne Polski w sercu Europy, między Niemcami i Rosją, na styku rewolucyjnej Rosji i kapitalistycznej Europy, sprawiało, że polityka zagraniczna Polski miała nader istotne znaczenie dla całokształtu sytuacji w Europie.
W następstwie rewolucji listopadowej 1918 r. w Niemczech groziło wytworzenie się w środku Europy nowego wielkiego ośrodka rewolucyjnego, czego niejako naturalną konsekwencją musiały być próby zjednoczenia rewolucji rosyjskiej i niemieckiej, a co za tym idzie — jej zwycięstwa w skali europejskiej. Polska stanowiła w oczach Zachodu, a zwłaszcza Francji, ważną przegrodę między rewolucją rosyjską a niemiecką. Jednocześnie podporządkowanie Polski Francji umożliwiało tej ostatniej szachowanie zawsze groźnych dla niej Niemiec także od wschodu. W przeciwieństwie do tego, Wielka Brytania przeciwstawiała się zbyt niemu wzrostowi wpływów i potęgi Francji na kontynencie. W związku z tym była też przeciwna „nadmiernemu” osłabieniu Niemiec na korzyść Francji i jej sojuszników, z Polską włącznie. Stanowisko Anglii znajdowało poparcie ze strony Stanów Zjednoczonych. Tak więc perspektywy na uzyskanie sprawiedliwej granicy z Niemcami na konferencji pokojowej nie przedstawiały się najlepiej.
Równocześnie idee samookreślenia narodów i ich dążenia do niepodległości przybrały tak bardzo na sile, że krzyżowały one nieraz lub przynajmniej poważnie komplikowały imperialistyczne plany nawet potężnych mocarstw. Jeśli chodzi o sprawę granicy polsko-niemieckiej, to nader doniosłą rolę w jej ukształtowaniu odegrały patriotyczne powstania polskie w Wielkopolsce, a później na Śląsku,