mierze następstwem wielkich rozpiętości między produkcją i kulturą rolną w województwach zachodnich („Polska A”) i wschodnich („Polska B”). W tych ostatnich np. wydajność plonów czterech zbóż z 1 ha wynosiła (w latach 1927-1931) zaledwie 55-62% wydajności w województwach zachodnich. Stosowanie nawozów sztucznych w Polsce, owego czasu w ogóle bardzo nikłe, było w województwach wschodnich i częściowo centralnych prawie nieznane. Innym z wielu podobnych świadectw tych rozpiętości było budownictwo wiejskie: o ile w województwach zachodnich przeważały na wsi budynki mieszkalne murowane, o tyle w województwach wschodnich, a częściowo także centralnych i południowych stanowiły one rzadkość bądź były w mniejszości. Chaty kryte słomą, często z gliny, niekiedy jeszcze kurne dominowały w obrazie wsi na tych terenach.
Polska należała do krajów o średnim stopniu rozwoju kapitalistycznego. W ogólnej produkcji netto wartość produkcji rolniczej zdecydowanie przeważała nad produkcją przemysłową, a z pracy na roli utrzymywało się wówczas prawie 2/3 (ok. 64%) ludności. (Przypomnijmy tu, że na wsi mieszkało wtedy ok. 75% ludności; jednakże głównym źródłem utrzymania przeszło 10% mieszkańców wsi i osiedli były zajęcia pozarolnicze.)
Ciężkie zniszczenia wojenne, które nawiedziły rolnictwo, nie ominęły również przemysłu oraz komunikacji. Była już o tym mowa wyżej, tu więc ogra niczmy się jedynie do scharakteryzowania pokrótce przedsięwzięć mających na celu jego odbudowę i jej wyniki w pierwszych latach niepodległości.
W ciągu roku 1919 postęp w uruchamianiu przemysłu był niewielki. Bezpośrednie zniszczenia wojenne, nadmierna eksploatacja nie konserwowanych i nie odnawianych przez długie lata urządzeń przemysłowych, dotkliwy deficyt węgla, nie mniej dotkliwy brak innych surowców, dewastacja sieci komunikacyjnej i taboru kolejowego, wreszcie ogólny chaos organizacyjny, finansowy, prawny itp. sprawiały, że wysiłki rządu na rzecz przezwyciężenia tych trudności (subwencje państwowe, zamówienia rządowe, bezpośredni udział w odbudowie niektórych zakładów itp.) dawały tylko mierne rezultaty. Dopiero pod koniec 1919 i w 1920 r. natąpiło wyraźniejsze ożywienie. Pozostawało to w związku z koniunkturą wojenną, stworzoną przez nasilającą się wojnę polsko-radziecką. Z pomocą państwa podjęto budowę fabryk uzbrojenia, amunicji i materiałów wybuchowych. Szybko odbudowywał się przemysł metalurgiczny, uruchomiono szereg kopalni rud. Ruszył także przemysł włókienniczy i konfekcyjny. Stopniowo powracało do życia rzemiosło. Nastąpił wyraźny wzrost zatrudnienia, co wraz z poborem do wojska wydatnie zmniejszyło bezrobocie w kraju.
Odbudowie i rozwojowi przemysłu także w latach 1921 — 1922 służyła dobrze rozwijająca się stopniowo, ale w tych latach jeszcze umiarkowana, infla-
