Strona:Zielinski Historia Polski-rozdzial3.djvu/021

Ta strona została przepisana.

niu niepodległości narodowej Polski, dla której „rządy burżuazji stanowią śmiertelne niebezpieczeństwo”. Dlatego też „proletariat polski wystąpić musi na arenę wypadków dziejowych nie tylko jako czynnik reprezentujący interesy swo jej własnej klasy, ale jako wódz i rzecznik interesów całego narodu”. Zjazd pod kreślił też z naciskiem wspólnotę interesów robotników i chłopów. Porzucając dotychczasowe dość nieokreślone hasło uspołecznienia ziemi obszarniczej. Zjazd proklamował jako naczelną wytyczną w tej dziedzinie zasadę „ziemia dla chło pów”. co wydatnie ułatwiało partii dotarcie do szerokich rzesz chłopstwa. Wiele uwagi poświęcono też na Zjeździe potrzebie zespolenia wokół partii nieproletariackich elementów demokratycznych spośród inteligencji, chłopów i drobnomieszczaństwa, głębokiej krytycznej analizie poddano dotychczasową politykę partii w związkach zawodowych. Przedmiotem niezwykle ożywionej dyskusji stało się zagadnienie położenia i walki mniejszości narodowych i stosunku KPRP do nich.
Obrady II Zjazdu i podjęte na nim uchwały stanowiły w sumie najpełniejszy i najbardziej dojrzały program działania partii komunistycznej w Polsce. Wyrosły z żywej. często ostrej dyskusji. łączył w sobie rewolucyjną tradycję z odwagą nowatorskich ujęć, świadomość i pamięć o podstawowych celach ruchu rewolucyjnego z realistycznym poczuciem potrzeb i możliwości walki o demokratyzację życia w warunkach polskich. proletariacki internacjonalizm z patriotyzmem, wreszcie głęboką solidarność z Rosją Radziecką. z postępowymi tradycjami narodu polskiego.
Nowa linia polityczna KPRP sprzyjała rozszerzeniu wpływów partii w środowiskach dotąd słabiej penetrowanych przez ruch komunistyczny. Dotyczyło to w szczególności chłopów. inteligencji. a także mniejszości narodowych i odzwierciedliło się m. in. w powstaniu wkrótce po II Zjeździe Niezależnej Partii Chłopskiej, ściśle współdziałającej z komunistam, podobnie jak radykalnych, masowych partii białoruskich („Hromada”) i ukraińskich (Sel-Sojuz).
Specyficzny status partii nielegalnej narażał ją nie tylko na represje i prześladowania. ale wywoływał również wiele komplikacji organizacyjnych, kadrowych itp. I tak np. zjazdy i konferencje partyjne musiały się odbywać przeważnie za granicą, również kierownictwo polityczne partii często tam przebywało (w ZSRR, Niemczech, Wolnym Mieście Gdańsku). Prasa partyjna nie mogła ukazywać się normalnie i regularnie. nie wyłączając głównego organu teoretycznego partii — „Nowego Przeglądu”. W tych warunkach dużą rolę w propagandzie partyjnej odgrywały ulotki. jednodniówki itp. wydawane również w językach mniejszości narodowych. Wśród czołowych przywódców KPRP oprócz już wspomnianych — wymienić należy E. Próchniaka. J. Leszczyńskiego-Leńskiego, F. Grzelszczaka, J. Bruna. S. Mertensa, J. Herynga, H. Lauera i kilku innych.

Partie mniejszości narodowych

Życie polityczne mniejszości narodowych w pierwszych latach niepodległości charakteryzowała szczególnie duża płynność i niestabilność. co odbijało się ujemnie na ich organizowaniu się w partie polityczne o wyraźniej zaryso-