szerzyły się ostre i masowe ruchy strajkowe, w szczególności kolejarzy. Rząd Witosa uznał nawet za konieczne uciec się do zarządzenia o militaryzacji kolejnictwa, aby strajki rozbić. Wielkie rozmiary przybrał strajk robotników rolnych w Poznańskiem. Brutalne represje poważnie osłabiły pozycję rządu w oczach społeczeństwa. Rosły opory przeciw Witosowi w partiach dotychczas go popierających. W rezultacie rząd jego musiał ustąpić na rzecz rządu pozaparlamentarnego — w gruncie rzeczy prawicowego — pod przewodnictwem rektora Politechniki Warszawskiej, Antoniego Ponikowskiego (wrzesień 1921 r.). Ale i ten rząd nie umiał skutecznie przeciwdziałać pogarszającej się sytuacji gospodarczej i politycznej. Z nieufnością odnosił się doń Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, nie chcący się pogodzić z próbami pomniejszenia jego roli w kierownictwie państwa, szczególnie na polu polityki zagranicznej.
Wiele kontrowersji wywołała m. in. sprawa tzw. Litwy Środkowej. Jeszcze podczas wycofywania się armii radzieckiej z Polski w 1920 r. oddziały polskie pod dowództwem gen. Żeligowskiego zajęły „samowolnie“ Wilno (w istocie rzeczy akceptował to Piłsudski, który jednak nie mógł się angażować oficjalnie z uwagi na opozycję mocarstw). Na zajętych terenach Wileńszczyzny gen. Żeligowski utworzył twór pod nazwą „Litwy Środkowej“; jej przedstawiciele domagali się bezwarunkowej inkorporacji tej krainy do Polski, czemu sprzeciwiali się zwolennicy pewnej autonomii (popierani przez Piłsudskiego). Ostatecznie w marcu 1922 r. sejm w Warszawie uchwalił inkorporację Litwy Środkowej do Polski.
Nowym powodem konfliktu między Piłsudskim a kołami endeckimi stała się sprawa następcy na stanowisku premiera po ustąpieniu Ponikowskiego. Prawica wysuwała na to stanowisko Wojciecha Korfantego — jednego z głównych antagonistów Piłsudskiego, na co ten ostatni nie chciał się zgodzić. Mając za sobą poparcie lewicy i częściowo centrum, Piłsudski zdołał co prawda odsunąć kandydaturę Korfantego (nowym premierem został przedstawiciel konserwatystów krakowskich, prof. Julian Nowak), ale nie oznaczało to bynajmniej zakończenia walki o rządy państwem między dwoma podstawowymi wówczas obozami politycznymi, tj. obozem piłsudczykowskim (z poparciem PPS i lewicy) a obozem prawicy.
Uchwalając konstytucję marcową Sejm Ustawodawczy wykonał główne zadanie, do jakiego był powołany. Należało więc rozpisać wybory i wybrać nowy sejm. Wymagało to uchwalenia nowej ordynacji wyborczej. Jednakże niektóre wpływowe stronnictwa w Sejmie Ustawodawczym nie kwapiły się zbytnio do tego, obawiając się nie bez racji wyników nowych wyborów. Nowa ordynacja została uchwalona dopiero w lipcu 1922 r. Równocześnie trwały pertraktacje między poszczególnymi partiami politycznymi co do porozumień i sojuszników w zbliżających się wyborach. Najważniejszym wynikiem tych pertraktacji było porozumienie między Narodową Demokracją, Chrześcijańską Demo-
