5
|
rozdział
piąty |
Polska i Europa wschodnia w cieniu Locarna
Hiperinflacja w połączeniu z silnym zaostrzeniem konfliktów społecznych stawiała przed kierownictwem państwa coraz trudniejsze problemy, których rozwiązanie nie mogło być już dłużej odkładane, gdyż doprowadziłoby kraj do zupełnej katastrofy i zagroziłoby ustrojowi państwa. Sprawa była tym poważniejsza i pilniejsza, że podobne wstrząsy przeżywały i niektóre inne państwa europejskie. W końcu września 1923 r. wybuchło w Bułgarii zbrojne powstanie robotniczo-chłopskie przeciwko reakcyjnym rządom premiera A. Cankowa, kierowane m. in. przez bułgarskich przywódców komunistycznych, W. Kołarowa i G. Dymitrowa. Zostało ono stłumione po krwawych walkach w różnych częściach kraju. Do poważnych zaburzeń doszło także w Niemczech, gdzie inflacja przybrała jeszcze większe rozmiary niż w Polsce. Terenem szczególnie ostrych starć stał się w październiku Hamburg. Dużą rolę odegrał w nich późniejszy czołowy przywódca komunistów niemieckich E. Thälmann. Tak więc walki strajkowe w Polsce stanowiły ogniwo szerszego poruszenia społecznego, ogarniającego Europę.
Nie można było powstrzymać rosnącego zaognienia stosunków wewnętrznych w Polsce metodami rządów twardej ręki, nawet w wykonaniu polityków pokroju Korfantego. Zresztą nie tylko masy pracujące, ale i przemysł zaczął odczuwać ujemne skutki hiperinflacji. Kapitaliści, skupieni w swej najbardziej reprezentatywnej organizacji — Centralnym Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów (tzw. Lewiatan) — uświadamiali sobie, że napra-
