Strona:Zielinski Historia Polski-rozdzial6.djvu/012

Ta strona została przepisana.

takty z wielką własnością ziemską i w ogóle z siłami konserwatywnymi. Kroki te zmierzały w gruncie rzeczy także do podważania wpływów Narodowej Demokracji na tym terenie. Miała to na celu m. in. głośna wizyta Piłsudskiego w posiadłości Radziwiłłów w Nieświeżu (październik 1926 r.), gdzie przy tej okazji doszło do swego rodzaju zjazdu arystokracji polskiej. Odbiciem tej samej tendencji politycznej nowego reżimu było podobne spotkanie w niecały rok później w pałacu hr. Zdzisława Tarnowskiego w Dzikowie (wrzesień 1927 r.), tym razem z udziałem jednego z najbardziej zaufanych współpracowników Piłsudskiego — płk. Walerego Sławka. Innym krokiem w tym kierunku było włączenie do kolejnego gabinetu, na którego czele stanął tym razem sam Piłsudski jako premier, na początku października 1926 r., dwóch ministrów z kół zdecydowanie konserwatywnych i wielkoobszarniczych (A. Meysztowicza i K. Niezabytowskiego).
Całokształt tych poczynań wywoływał niemałe zamieszanie w Narodowej Demokracji i osłabiał jej pozycje polityczne. Narastający w stronnictwie kryzys próbował przezwyciężyć Dmowski przez stworzenie Obozu Wielkiej Polski (OWP), organizacji o charakterze totalitarnym. Miała to być organizacja ponadpartyjna, masowa, mająca za zadanie zjednoczenie możliwie szerokiego wachlarza sił antysanacyjnych do walki o władzę na terenie pozaparlamentarnym. Trzonem OWP stały się w praktyce reakcyjne grupy młodzieży akademickiej. W 1928 r. dokonano też reorganizacji w kierownictwie Związku Ludowo-Narodowego (Narodowej Demokracji) i zarazem zmieniono jego nazwę na Stronnictwo Narodowe. Wszystko to nie dało oczekiwanych przez Dmowskiego rezultatów. Z czasem zaczęły się mnożyć rozbieżności i tarcia między OWP a „starymi” ze Stronnictwa. W latach 1932-1933 władze sanacyjne rozwiązały OWP.
Z coraz większą rezerwą do rządów pomajowych zaczynały się odnosić partie lewicowe. Proces ten rozwijał się jednak powoli, co w pewnej mierze powodował fakt, że w pierwszych latach rządów pomajowych zaznaczyła się niewątpliwie poprawa sytuacji gospodarczej kraju, zrównoważenie budżetu państwowego i inne podobne zjawiska, które ułatwiły nowym rządom rozładowanie niektórych trudności gospodarczych. Wymienić tu należy zwłaszcza, wspomniany wyżej, rozwijający się coraz silniej wielki strajk górników angielskich (co umożliwiło eksport polskiego węgla na nowe rynki zagraniczne) oraz bardzo dobre urodzaje w 1925 r. i niezłe także w latach późniejszych.

Kapitały obce. Rządy pomajowe
a monopole i kartele

Ogólna poprawa koniunktury gospodarczej w świecie i Europie, zaznaczająca się wyraźnie od 1924 r., nie ominęła również — aczkolwiek z pewnym opóźnieniem — Polski. Przewrót majowy wzmógł zainteresowanie i zaufanie do niej ze strony kapitału zagranicznego, zwłaszcza anglosaskiego. Wyrazem tego