Strona:Zielinski Historia Polski-rozdzial7.djvu/018

Na rewolucyjnym skrzydle ruchu

ludowego

 Rozwiązanie w 1927 r. Niezależnej Partii Chłopskiej nie położyło kresu działalności rewolucyjnej wśród chłopów. Dużą rolę pod tym względem odgrywała inspiracja komunistów, szczególnie owocna wśród biedoty wiejskiej. Ku hasłom rewolucyjnych przeobrażeń na wsi skłaniali się niektórzy chłopscy działacze samorządowi, spółdzielczy, a także działacze regionalni z PSL „Wyzwolenie” czy zwłaszcza Stronnictwa Chłopskiego. Należał do nich m. in. sekretarz Zarządu Wojewódzkiego Stronnictwa Chłopskiego w Lublinie, Stanisław Wójtowicz, organizator i prezes powstałej z jego inicjatywy spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Wykluczony ze stronnictwa za działalność noszącą „znamiona akcji komunistycznej”, spowodował on rozłam w lubelskiej organizacji Stronnictwa Chłopskiego i w porozumieniu z działaczami b. NPCh, KPP i innymi radykałami chłopskimi stworzył w 1928 r. nową partię chłopską pod nazwą Zjednoczenie Lewicy Chłopskiej Samopomoc, której organem prasowym stał się tygodnik „Samopomoc Chłopska”. Akces do nowej partii zgłosiły także mniejsze lub większe grupy radykalnych członków Stronnictwa Chłopskiego z innych województw, głównie kieleckiego i warszawskiego. W lipcu 1928 r. odbył się pierwszy zjazd ZLCh Samopomoc, który uchwalił program i statut nowej partii chłopskiej oraz wybrał jej Zarząd Główny, w którym znaleźli się m. in. S. Wójtowicz, A. Bomba, Z. Szymański, J. Jamróz, S. Ziaja. Prawie połowę składu Zarządu Głównego stanowili członkowie KPP.
 Uchwalony na lipcowym zjeździe program nie odbiegał wiele od programu NPCh i w swych zasadniczych tezach i postulatach odpowiadał stanowisku KPP. Zapowiadał walkę o utworzenie rządu robotniczo-chłopskiego, wywłaszczenie wielkiej własności bez odszkodowania i przekazanie jej chłopom (a fabryk robotnikom), rozdział Kościoła od państwa, bezpłatne i świeckie szkolnictwo, likwidację ucisku narodowego i zapewnienie mniejszościom prawa samostanowienia aż do oderwania, zbliżenie i pokojowe stosunki ze Związkiem Radzieckim. Ale obok tych i podobnych haseł, zmierzających do zmiany podstaw ustrojowych Polski na rzecz ustroju socjalistycznego, program i działalność polityczna ZLCh Samopomoc były obciążone także elementami sekciarstwa i dogmatyzmu, poważnie utrudniającymi jej pociągnięcie za sobą szerszych mas chłopskich, a wręcz uniemożliwiającymi współdziałanie z antysanacyjnymi, demokratycznymi, ale niekomunistycznymi siłami politycznymi, przede wszystkim z partiami ludowymi. Było to zjawisko tym bardziej szkodliwe, że już wkrótce miały się one zespolić we wspólnym antysanacyjnym froncie Centrolewu. W ślad za KPP ZLCh Samopomoc hołdowało tezie, że partie te mają charakter „ludowo-faszystowski”, „agenturalny” itd. i nawet po Brześciu i „wyborach brzeskich” nie dokonało istotnej rewizji swego stanowiska. Zresztą i tę partię spotkał wkrótce los jej poprzedniczki, NPCh: już w maju 193 I r. została zdelegalizowana przez władze i rozwiązana.