Strona:Zielinski Historia Polski-rozdzial7.djvu/019

Trudne lata w KPP

 Pierwsze lata po przewrocie majowym stanowiły w dziejach KPP okres poważnych osiągnięć politycznych, ale zarazem pogarszania się i tak już niezwykle ciężkich warunków jej działalności. Partia, która jako pierwsza dostrzegła rzeczywisty, reakcyjny charakter przewrotu majowego, nie ustawała w wysiłkach zmierzających do ukazania społeczeństwu groźby faszyzmu zawisłej nad Polską po maju 1926 r. Żadna inna siła polityczna w kraju nie przeciwstawiała się tej groźbie w sposób równie zdecydowany i konsekwentny, żadna też nie podlegała równie brutalnym i konsekwentnym prześladowaniom ze strony dyktatury sanacyjnej.
 Mimo to bilans polityczny działalności KPP w pierwszych latach rządów pomajowych zamykał się niewątpliwie saldem dodatnim i należał do stosunkowo najpomyślniejszych w całokształcie działalności partii w dwudziestoleciu jej istnienia i walki. W omawianym okresie potrafiła ona rozszerzyć front swego oddziaływania na wieś, czego wyrazem było powstanie i poczynania najpierw NPCh, a potem ZLCh Samopomoc. Nadal wielkie wpływy posiadali komuniści w ruchu politycznym mniejszości narodowych białoruskiej i ukraińskiej, przede wszystkim w „Hromadzie” i Sel-Robie; także po delegalizacji „Hromady” w marcu 1927 r. wpływy te nie ustały, m. in. poprzez bliskie współdziałania z białoruskim klubem poselskim „Zmahannie”, bynajmniej nie ograniczającym swej działalności (1928-1930) tylko do terenu sejmu. Nowego sojusznika w swej walce znalazła KPP w powstałej w 1926 r. (w wyniku rozłamu w PPS) PPS-Lewicy. Przeciwstawiając się reformistycznej linii kierownictwa swej partii, lewicowi rozłamowcy przyjęli program bardzo zbliżony do rewolucyjnego programu komunistów, pozyskując dlań znaczne odłamy robotników, zwłaszcza w Krakowie, Trzebini, Chrzanowie i niektórych innych miastach Małopolski. Niemałe wpływy miała też PPS-Lewica w niektórych związkach zawodowych.
 Jak już wspomniano, dużym sukcesem komunistów zakończyły się wybory samorządowe (maj 1927) w Warszawie i Łodzi, gdzie na listy komunistyczne (mimo ich bezprawnego unieważnienia przez władze sanacyjne) padło 19 i 23% głosów. Analogiczną tendencję wykazały wybory sejmowe 1928 r., w których — przypomnijmy — komuniści uzyskali blisko 2, 5% ważnych głosów w porównaniu z 1, 5% w 1922 r. (wzrost w liczbach bezwzględnych przeszło dwukrotny: 132 do 278 tys.) i odpowiednio 7 mandatów wobec 2 w1922 r. Należy jednak do tego doliczyć ok. 350 tys. głosów oddanych na listy ugrupowań tzw. komunizujących (oraz blisko 300 tys. głosów unieważnionych), które w sumie zwiększyły liczbę posłów rewolucyjnych w sejmie do co najmniej 19 mandatów (m. in. A. Warski, J. Sochacki, H. Bitner).
 Na bilans polityczny KPP w tym okresie składały się jednak nie tylko i nie tyle walki wyborcze i parlamentarne, ile przede wszystkim działalność propagandowa i organizatorska bezpośrednio w środowiskach robotniczych, na wsi i wśród mniejszości narodowych. Szczególnie dużą wagę przywiązywali komuniści do organizowania bezrobotnych (m. in. poprzez tworzenie Komitetów Bezrobotnych) oraz ruchu strajkowego, czego wyrazem była m. in. ich rola w naj-