głość ojczyzny. Już pokutował we wszystkich bodaj umysłach mazurek legjonowy „Jeszcze nie zginęła”, w kraju pozostali liczni żołnierze napoleońscy, samą obecnością swą wskazujący narodowi drogę działań ojczystych, pokutowała pamięć i ustne podania o Saragossie, Somo-Sierze, Lipsku i tych wszystkich polach walk napoleońskich od Egiptu przez Hiszpanję, Włochy, Austrję, Belgię, Niemcy, Polskę aż do głębi Rosji. Żyli między nami lub w polskiej pamięci Sułkowscy, Niegolewscy i ci wszyscy inni obok Dąbrowskiego, wodza legjonów. Te tradycje oraz rozpowszechnianie się masonerji sprowadzały znaczne zastępy ludzi światłych i myślących narodowo na drogę spisków narodowych. Po roku 1815 nastała prawdziwa era związków tajnych, w wielkiej części narodowych, era, która zapoczątkowała całą historję konspiracji narodu ujarzmionego. Spisek jest normalnym systemem obronnym narodu pozostającego w niewoli, utrzymuje myśl narodową i gromadzi u siebie nici zjednoczonych poczynań.
Związki tajne po r. 1815 podtrzymywały, aczkolwiek nierozwinięte i nieliczne, myśl obrony narodowej.
Podziemna działalność loż narodowych, związku kosynierów, związków akademickich itp. utrzymywała i wytwarzała nastrój, który manifestował się przy uroczystościach narodowych (nabożeństwa żałobne po zgonie Kościuszki 1817 i Dąbrowskiego 1818 itp.).
Strona:Zygmunt Zaleski - Z dziejów walki o handel polski.pdf/17
Ta strona została przepisana.
