sztą Związek sobie jako centralna władza organizacyjna. Oddziałom swoim zaś pozostawił całą pracę kulturalną. Rozdział ten był szczęśliwy. Stało się jednakże, że Związek w swoim dziale zyskał bardzo wiele, a Towarzystwo nie stało konsekwentnie przy zadaniach swych. Stąd objawiła się na terenie Towarzystwa preponderancja spraw socjalnych. Jedynie, gdy Towarzystwo silnie stanie przy programie pracy kulturalnej, dopełnić może pracę Związkową. Różnicy tej w kompetencjach towarzystwo nie odczuło jeszcze: dążyło raczej do wniesienia działań ściśle oświatowych na teren Związku niż do ścisłego wypełnienia własnego obowiązku. Stan prawny obecny jest zdrowy: Związkowi sprawy zarobkowe i podobne, Towarzystwu oświatowe i kulturalne oraz towarzyskie. Sposobem tym usunie się sprawy chleba z terenu filjalnego, a w całości stworzyć można warunki ze wszech miar korzystne dla wychowania obywateli-kupców.
W roku 1919 dokonano radykalnej zmiany ustawy: scentralizowano pracę socjalno-polityczną, skarbowość itd. Towarzystwa związkowe stały się oddziałami „Związku Handlowców” (dawniejszego Zjednoczenia Młodzieży Kupieckiej). Wspominaliśmy już, że organizacja przyjęła program związku zawodowego, dopuściła kobiety itd. — Zmiany późniejsze statutu były już niezna-
