Strona:Zygmunt Zaleski - Z dziejów walki o handel polski.pdf/192

i chodzą luzem: dużo pracy potrzeba, aby warunki zmienić. Ale też pracownik handlowy, niejednolity w zespole całym, jest notorycznie najgorszym materjałem organizacyjnym. W warstwie takiej praca zrzeszeniowa jest najtrudniejszą: tem jaśniej poznajemy na tle tem owoce dokonanej przez Towarzystwo pracy. Przez organizację przeszła znaczna większość pracowników, i ta wykrzesała dużo energji i dużo zrodziła myśli. Daleko, daleko poza organizacją pracowniczą pozostały zrzeszenia pracodawców. Jedyna Korporacja Kupców Chrześcijańskich w Poznaniu pracowała równolegle z Towarzystwem Młodzieży Kupieckiej, ale nigdy nie konkurowała z niem szerokim zakresem działania. Dopiero wiek bieżący przyniósł dalsze zrzeszenia handlowe polskie, a przed tem przez liczne dziesiątki lat Towarzystwo jedyne dzierżyło gromady.
 W wieku minionym Towarzystwo dużo przyniosło pomocy pracownikom handlowym. Pomoc materjalna była pierwszem zadaniem Towarzystwa. Kto znajdował się w potrzebie, znalazł dobroczyńcę w stowarzyszeniu. Sumiennie sprawowało Towarzystwo przez kilkadziesiąt lat obowiązek wspierania zubożałych pracowników. Kiedy żadne ustawodawstwo i żadna instancja prawa publicznego nie opiekowały się jeszcze chorym lub bezrobotnym pracownikiem handlowym, wtedy Towarzystwo dziesiątkom i setkom rok rocznie udzielało zapomóg i pożyczek. Systemem tym wprowadza się organi-