Strona:Zygmunt Zaleski - Z dziejów walki o handel polski.pdf/51

Ta strona została przepisana.

Spółki organizowane były nieracjonalnie i prosperowały słabo. Dopiero w r. 1871 utworzono Związek Spółek Polskich (obecny Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych), który miał się później stać centrem narodowej pracy naszej na polu gospodarczem.
W latach tych powstała również pierwsza znaczna polska instytucja akcyjna, bank rolniczo-przemysłowy Tellus, założona przez ziemian dla handlu ziemiopłodami. W r. 1870 założono podobny bank jako spółkę komandytową na akcje p. f. „Kwilecki Potocki i Sp.”, który przetrwał — wierny swemu przeznaczeniu — do dni dzisiejszych.
Po wojnie francusko-niemieckiej nastała t. zw. „era gospodarska”, epoka licznych fundacyj przemysłowych i handlowych, w większej części zorganizowanych w formie spółek akcyjnych. Znane ogólnie następstwa tej choroby fundacyjnej zrujnowały także w Poznaniu nieomal wszystkie przedsiębiorstwa akcyjne (oprócz Banku Kwilecki Potocki i Ska oraz Banku Włościańskiego), na czele bank Tellus, który skończył działalność swą olbrzymim deficytem. Po katastrofie pogrynderowskiej runęły też wzgl. zachwiały się liczne, starsze i nowe, prywatne przedsiębiorstwa finansowe i handlowe.
Chwilowe podniesienie ruchu przemysłowego i handlowego przerwała tem cięższa katastrofa, pozostawiająca nadal gospodarstwo nasze w kłopotliwem położeniu.