wewnętrznemi walkami usunęło na drugi plan prace oświatowe, t. j. około roku 1870. Rzadka w historji stowarzyszeń wytrwałość i gorliwość młodzieży w dążności do uzupełnienia swego wyszkolenia.
Pierwszorzędne znaczenie posiadała szkoła wieczorna dla uczniów handlowych, założona ok. r. 1846. Towarzystwo doceniało należycie swoje zadania, skoro z całą sumiennością zajęło się wykształceniem młodzieży praktykującej.
Od chwili tej poczyna się przebijać szersze pojęcie o zadaniach organizacji pracowniczej, mianowicie, że na jej barkach spoczywa piecza nad przyrostem kupiectwa, że cała kwestja wykształcenia zawodowego kupców należy do organizacji pracowniczej. Jakkolwiek bowiem organizacja pracownicza jest ściśle biorąc tylko cząstkową w zawodzie, a obejmuje tych, którzy sami wiele potrzebują wykształcenia ogólnego i zawodowego, to jednak wykazała historja organizacji kupieckich, że sprawą oświaty całego kupiectwa, wzgl. specjalnie sprawą należytego teoretycznego dokształcenia uczniów handlowych, zajmowały się w przewadze i częstokroć wyłącznie tylko związki i stowarzyszenia pracownicze. Aczkolwiek wykształcenie uczniów prawnie przynależy do kupców-pracodawców, ci w wyjątkowych tylko przypadkach troszczyli się
