Strona:Zygmunt Zaleski - Z dziejów walki o handel polski.pdf/73

handlowych, do żydów. Wymieniliśmy już przyczyny gospodarcze, dla których dokonywał się odpływ żydów (przeciw żydom skuteczną bronią jest jedynie odpowiednia podstawa operacyj gospodarczych), obecnie, gdy rozbrzmiewało na wsze strony hasło „hie Welf-hie Waiblingen”, gdy w walce narodów żydzi zdeklarować się musieli na którąś stronę, gdy następnie przyłączyli się — oczywiście — do obozu niemieckiego, w którym mimo wszystko traktowani byli jako parjasi, gdy wreszcie obie strony walczące wprowadzały własne siły gospodarcze na coraz to nowe placówki zaczepne i odporne, w boju tym nie pozostało dość miejsca dla tego mnóstwa żydów, które utrzymywało się z kraju naszego. W rezultacie od wybuchu ostrej walki narodów, żydzi usuwali się masowo z ziemi naszej, rozpoczął się proces stopniowego a bardzo żywego odżydzenia Wielkopolski. W okresie, o którym mówimy, cyfra żydowska cofa się absolutnie i ustala się przy końcu w takiej sile, jaka w warunkach naszych bądź co bądź utrzymać się mogła. Dawniejszy odsetek (20%) zmalał na 10%, a w końcu na niespełna 8%. Tu leży pierwszy rezultat poczynań naszych gospodarczych, w których nie najmniejsza zasługa przypada zorganizowanemu polskiemu młodemu kupiectwu: w tem przykładnem, spokojnem a tak znacznem usuwaniu się żywiołu, na który gospodarstwo nasze chorowało od wieków. Żywiołu, który w naszych warunkach opuścił na całej linji dawnych gospodarzy