i przyłączył się politycznie do ciemiężycielskiej roboty pruskiej.
Pierwszy raz otrzymujemy w okresie tym pewne liczby narodowościowe. W roku 1890 statystyka niemiecka podawała liczbę Polaków na 35.343 (50,76%), a w r. 1895 na 38.468 (52,8%.)[1]
Zmienił się również w porównaniu z okresami dawniejszymi układ zawodowy ludności miasta Poznania.
Ludności przynależnej do handlu i przemysłu było:
| handel i komunikacja | przemysł | |||
| 1867 | 8.673 | 16,15% | 15,136 | 28,2% |
| 1882 | 14.591 | 22,2% | 26,674 | 40,5% |
| 1895 | 15.115 | 21,6% | 29.679 | 42,5% |
Miasto o charakterze rolniczo-urzędniczym nie zatraciło wprawdzie swego charakteru urzędniczego — urzędników Niemcy utrzymywali zawsze w Poznaniu w nadmiernej ilości, — ale zmieniało się coraz bardziej na siedzibę handlu i przemysłu. Szczególnie wartościowe są przesunięcia liczbowe w handlu, który mimo usuwania się żydów przybierał na siłach i w coraz większej mierze obejmował przedsiębiorstwa i pracowników polskich. Pewien zastój w pierwszych latach ostatniego dziesięciolecia 19 wieku tłuma-
- ↑ Dr. B. Franke. Stadtgebiet u. Bevölkerung w „Die Residenzstadt Posen un ihre Verwaltung im Jahre 1911”. Do liczb podanych stosują się zastrzeżenia, które wypada poczynić ogólnie do niemieckich spisów ludności.
