Strona:Zygmunt Zaleski - Z dziejów walki o handel polski.pdf/77

o szkołę, w r. 1887 znosi się naukę języka polskiego w szkołach powszechnych, w r. 1889 uszczupla się praw korporacjom samorządowym na polskim wschodzie Prus.
 W trakcie tego dokonywa się ze względów gospodarczych a z przyczyn częściowo politycznych emigracja ludu polskiego do Ameryki i na zachód Niemiec, uszczuplająca nasz stan liczebny, przyczem rząd pruski ze swej strony wydała Polaków nie zasiedziałych w Wielkopolsce. Nawet stolicę arcybiskupią obsadza rząd w r. 1886 Niemcem.
 W r. 1888 podniosły się nadzieje polskie, gdy na tron wstąpił cesarz Fryderyk. Po rychłym zgonie Fryderyka rozpoczął panowanie Wilhelm II, który miał w przyszłości dokończyć dzieła bismarckowskiego w stosunku do Polaków. Oddaliwszy jednakże samego Bismarcka umożliwił Polakom pewne odetchnięcie w walce.
 Era Capriviego w początku ostatniego dziesięciolecia przerwała gwałtowną politykę germanizacyjną. Polaków zmusił Bismarck do obrony na całej linji. Zrazu jeszcze obóz polski liczył w pierwszym rzędzie na działalność parlamentarną posłów polskich, to też jedynem nieraz dziełem ważniejszem Polaków w odstępach kilkoletnich były przygotowania do wyborów i przeprowadzenia jak największej reprezentacji polskiej.
 Prócz tego podjęło społeczeństwo polskie zarazem walkę kulturalną. Wspomnieliśmy już