Strona:Zygmunt Zaleski - Z dziejów walki o handel polski.pdf/81

Ta strona została przepisana.

Przesławszy powyższe wiadomości ogólne z okresu 1874—1895 zwróćmy się do prac Towarzystwa.

4. Towarzystwo Młodzieży Kupieckiej.

Uporawszy się z rozdwojeniem wewnętrznem, przyjąwszy program ogólno-zawodowy oraz wkroczywszy na drogę pracy ściśle narodowej, Towarzystwo miało bramę otwartą do czynów poważnych. Takby przynajmniej się zdawało.
Sprawdza się jednakże na historji stowarzyszeń jak indziej stare wypowiedzenie filozofa greckiego: „polemos pater panton”, że wojna jest rodzicielką wszelkiego poczynania i wszelkich tworów. Dopóki wewnątrz Towarzystwa wrzała walka narodowa, tryb pracy był dość przyspieszony i wyrastały myśli oraz realizowały się nieraz nagle. Obecnie wprawdzie przyszła na Wielkopolskę era najcięższych warunków pracy narodowej, ale pracy jeszcze nieskoordynowanej. Nie można ocenić, jak wielką wagę posiadało wogóle istnienie organizacji polskiej — znaczenie napewno niemałe — i może, cokolwiek czyniono, wszystko przygotowywało grunt późniejszych sukcesów.
Realnie stwierdzić trzeba, że okres ten w dziejach organizacji naszej ma wyraźne piętno przejściowe: brak wytycznych, brak wyraźnych programów, brak idei i myśli wartościowych, brak energji w działaniu. Niema w całym okresie