Szablon:Tekst na dziś/26 marca
Baśnie z nad Gopła
Józef Trzciński
Wjeżdżam do Kruszwicy.
O drogie relikwie, o kolebko naszego Narodu! Ile tu myśli i uczuć tłoczy się do serca i głowy, — ile uczuć wzniosłych, świetności, prób i smutku przeszłaś. — Wszystko przeminęło, a Ty jakby na strażnicy stoisz nie wzruszona.
Wsiadam do łódki i aby poznać dobrze to polskie morze, biorę ze sobą starego rybaka, który zna Gopło jak pięć palcy swoich, zna tajemnice i hisioryę tej wody.
— Tu mieszkał Popiel, wskazując palcem na myszą wieżę, zaczął rybak. Musiał to być potężny władzca, sądząc z zamku, — to też, Panie, nikogo się nie bał, nie słuchał przestróg starych, nawet ojca i matki. Hulanka, rozpusta i polowania były u niego ostatecznym celem życia. Wracającego z łowów nie spotykaj, źle mu patrzy z oczu, rozgniewany. Szczuł bowiem łanię, której dobiedz psy nie były w stanie, uniosły się za nią w knieje i znikły, — a Popiel z rogu zwołuje psy, a jego ulubieniec wraca kulawy. — Ach wtenczas omijaj szaleńca, gotów cię roztratować, zabić albo wtrącić do lochu.