Szablon:Tekst na dziś/4 kwietnia
Uwagi nad językiem Cyprjana Norwida
Ignacy Fik
§ 1. Analiza języka danego autora może mieć dwa cele: lingwistyczny i estetyczno-literacki. W pierwszym wypadku chodzi o wstawienie pewnych znamiennych odcieni języka autora w ogólny obraz dziejów języka, w drugim zaś rozbiór strony językowej ma na celu ułatwić nam poznanie, zrozumienie i scharakteryzowanie samego pisarza.
Praca niniejsza ma ten drugi wzgląd na celu: język Norwida będzie dla nas jedną z przesłanek, potrzebnych do wyprowadzenia ogólniejszych wniosków co do twórczości, dzieła i psychiki poety. Zgóry jednak trzeba zaznaczyć, że języka pisarza nie można wyodrębnić jako osobny teren, na którymby wolno było swobodnie i autonomicznie spekulować. Język nie jest odrębnym pierwiastkiem, któryby się dało wyłączyć z całości organizmu, jest tylko jedną stroną (zewnętrzną) tej całości, na którą, prócz języka, składają się: psychika autora, jego pogląd na świat, jego cele i ideały, treść, technika i styl utworu i t. d. Wszystkie te pierwiastki tworzą jakby bryłę nierozdzielną, a wyodrębniającą się jedynie pojęciowo, jako skutek pewnego stanowiska, zajętego wobec całości. O ile więc pragniemy, żeby język autora był komentarzem do jego twórczości, trzeba go rozważać na tle jej całokształtu.