Tora/Genesis I.

Tora • Genesis I.

Gen. II.→

Tora Genesis I.

Gen. II.→

1.^[1] Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię.

2.^[2] Ziemia zaś była zamętem i bezładem, a ciemność nad otchłanią; a duch Boży unosił się nad powierzchnią wód.

3.^[3] I rzekł Bóg: „Niech się stanie światło!” I stało się światło.

4. I widział Bóg światło, że dobre; i rozdzielił Bóg między światłem a ciemnością.

5.^[4] I nazwał Bóg światło dniem, a ciemność nazwał nocą. I był wieczór i był ranek — dzień jeden.

6.^[5] I rzekł Bóg: „Niech będzie przestwór w pośrodku wód, a niech podzieli między wodami a wodami!”

7. I uczynił Bóg przestwór i przedzielił między wodami, które pod przestworem, a wodami, które nad przestworem. I stało się tak.

8.^[6] I nazwał Bóg przestwór niebem. I był wieczór i był ranek — dzień wtóry.

9.^[7] I rzekł Bóg: „Niech się zbiorą wody z pod nieba w jedno miejsce, a niech się ukaże ląd!” I stało się tak.

10. I nazwał Bóg ląd ziemią, a zbiór wód nazwał morzami. I widział Bóg, że dobrze.

11. I rzekł Bóg: „Niech porośnie ziemia rośliną, zielem rozsiewającém nasienie, drzewem owocowém, rodzącém owoc podług rodzaju swojego, w któremby nasienie jego było na ziemi!” I stało się tak.

12.^[8] I wydała ziemia roślinę — zielę, rozsiewające nasienie podług rodzaju swojego i drzewo rodzące owoc, w którém nasienie jego było, podług rodzaju swojego. I widział Bóg, że dobrze.

12. I był wieczór i był ranek — dzień trzeci.

14.^[9] I rzekł Bóg: „Niech będą światła na przestworze nieba, aby przedzielać między dniem a nocą; a niech służą jako znamiona i pory i dni i lata;

15. I niech będą światłami na przestworze nieba, dla przyświecania ziemi!” I stało się tak.

16.^[10] I stworzył Bóg dwa owe światła wielkie: światło większe dla panowania dniem, a światło mniejsze dla panowania nocą i gwiazdy.

17. I umieścił je Bóg na przestworze nieba, dla przyświecania ziemi.

18. I aby panować dniem i nocą i przedzielać między światłem a ciemnością. I widział Bóg, że dobrze.

19. I był wieczór i był ranek — dzień czwarty.

20.^[11] I rzekł Bóg: „Niech się zaroją wody rojem jestestw żyjących, a ptactwo niech się unosi nad ziemią, na przestworze niebios!”

21.^[12] I stworzył Bóg owe potwory wielkie i wszelkie jestestwo żyjące, poruszające się, którém zaroiły się wody podług rodzaju swego, i wszelkie ptactwo skrzydlato podług rodzaju swojego. I widział Bóg, że dobrze.

22. I pobłogosławił im Bóg i rzekł: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie i napełniajcie wody w morzach, a ptactwo niech się rozmnaża na ziemi!”

23. I był wieczór i był ranek — dzień piąty.

24.^[13] I rzekł Bóg: „Niech wyda ziemia jestestwa żyjące podług rodzajów swoich: bydło i płazy i zwierzęta lądowe podług rodzajów swoich!” I stało się tak.

25. I utworzył Bóg zwierzęta lądowe podług rodzajów swoich, i bydło podług rodzaju swojego, i wszelki płaz ziemny podług rodzaju swojego. I widział Bóg, że dobrze.

26.^[14] I rzekł Bóg: „Uczyńmy ludzi na obraz Nasz i podług podobieństwa Naszego, a niech panują nad rybami morza, i nad ptactwem nieba, i nad bydłem, i nad wszystką ziemią, i nad wszelkim płazem, który pełza po ziemi!”

27.^[15] I stworzył Bóg człowieka na obraz Swój, na obraz Boga stworzył go; mężczyznę i niewiastę stworzył ich.

28. I błogosławił im Bóg, i rzekł do nich Bóg: „Rozradzajcie się i rozmnażajcie i uzupełniajcie ziemię, i zawładnijcie nią, i panujcie nad rybami morza, i nad ptactwem nieba, i nad wszelkim zwierzem, który się porusza na ziemi!”

29.^[16] I rzekł Bóg: „Oto oddaję wam wszelkie ziele rozsiewające nasienie, będące na powierzchni całej ziemi, i wszelkie drzewo, na którém jest owoc drzewny, rozsiewający nasienie: wam niechaj będą na pokarm.

30.^[17] A wszelkiemu zwierzowi lądowemu, i wszelkiemu ptactwu nieba, i wszystkiemu, co się porusza na ziemi, w którém jest dusza żyjąca — wszelką zieloną roślinę — na pokarm!” I stało się tak.

31.^[18] I obejrzał Bóg wszystko, co uczynił, i oto było bardzo dobre. I był wieczór i był ranek — dzień szósty.

1. Jedność świata i absolutna solidarność wszystkich składowych jego części. Na początku, w czasie nieznanym, stworzył niebo i ziemię czyli wszechświat, por. ... 14,19., a zatem słońce, księżyc gwiazdy; ..., bezwzględne określenie czasu, stat. constr. z domyślném ..., tyle co ... Jez. 40, 21. odróżnić od .... albo .... „naprzód”, ... pokrewne z ... wydobywać. .... pl. maj. jak ... . Niekt. biorą .. w ... za pron. determin. i tłom. „to niebo i tę ziemię”.
2. Przez długie czasy była ona zamętem, chaosem ... subst. od ..., synonim wyrazu ... Jez. 40, 17., oznacza brak wyraźnej treści, ... od ... Jer. 4, 23., brak wydatnej formy. Wedle Targ. stoją te wyrazu w związku z gr. ...., huczeć, i ... szumieć, które wszakże bliżej objaśnia przez ..... ... „pusta i bezludna”, ... od ... wrzeć, otchłań wód przez równoległy wyraz ... określona. Nad tą ciemną, bezładną masą unosił się, niby ptak nad gniazdem, Deut. 32, 11., ożywczy duch Boży, budząc uśpione w niej siły do ruchu i rozwoju. Zdaniem innych „silny wicher” dla osuszenia ziemi, co się wszakże ze słowem .... w odróżnieniu od ... nie zgadza.
3. Pierwszym dzielącym pierwiastkiem jest światło, jako warunek wszelkiego porządku, a zarazem ciepła i życia. Zdaniem Herdera, mowa tu o wewnętrznym ogniu, w każdej anorganicznej lub organicznej istocie działającym.
4. Z chwilą stworzenia świata, rozpoczął się pierwszy poranek. W epoce przedmojżeszowej liczono dobę, dies civilis, od rana do rana, por. ... .. .... .. 8, 22. Porządek liczenia doby od wieczora do wieczora jest wedle Knobla i innych religijnym, przez prawodawstwo Mojżeszowe uświęconym, por. ... ... ... Lev. 23, 32. Ex 12, 18. który w końcu i w powszedniém życiu przyjętym został, por. Ps. 55, 18. Dan. 8, 14. Że ... nie oznacza tu nieokreślonego peryodu czasu, ... ..., lecz zwykłą dobę, wynika nietylko z podziału dnia na wieczór i poranek, ale i z przewodniego celu opowiadania, którym jest uzasadnienie dnia odpoczynku, por. Ex. 20,11.
5. Chaotyczna masa wód wydyma się, podnosząc wypukle, tak, że między wodami u góry i u dołu wolny przestwór czyli atmosfera się tworzy. ... od ... rozbijać, sklepić, utwierdzać, ztąd firmamentum. Nad sklepieniem tem, błyszczącém niby zwierciadło z lanego kruszcu .... ... tj. 37, 18., albo jasny wyrób z szafiru, ... .... ..... Ex 24, 10. okalającém całą ziemię, .... .... ... Ps. 104, 2., a wspierającém się na niebotycznych górach niby na filarach, ... ... tj. 26, 11. rozlewa się nieskończone morze wód, .... .... ... ... Ps. 148, 4. spływając przez otwarte upusty, ... rozd. 7, 11. albo kanały, ... tj. 38, 25. w postaci nawalnego deszczu.
6. Niebem dolném, w odróżnieniu od nieba niebios .... ... Neh. 9,6., o którém już w wierszu 1. mowa, ztąd ... w liczbie podwójnej.
7. Ląd wyłonił się z chaotycznej masy wód dolnych, które rozdzieliły się na morza i ukrytą w bezmiernej głębi otchłań podziemną, łącząca się z morzami za pośrednictwem tajemniczych źródeł, ... ... por. 7, 11; 49, 25. Ij. 38, 16. Przyp. 8, 28.
8. Złożone w ziemi tajemnicze siły organiczne, mają tworzyć różnorodne rodzaje roślin, któreby się wciąż same odradzały.
9. ... słowo przed rzeczownikiem w sing., por .... ... Num. 9, 6. Niech się ukażą światła już istniejące .... ... na firmamencie, czyli na niebie dolném, aby można było odróżnić dokładnie między początkiem dnia i nocy, światło bowiem od ciemności odróżniano już przedtem, por. wiersz 4. I niecah służą .... dla oznaczenia godzin wedle stanu słońca, por. ... 2 Król. 20, 9. ...... dla ustanowienia świąt według obrotu księżyca, por. ..... ... ... Ps. 104, 19. ..... dla oznaczenia doby od wschodu do wschodu, albo, jak w następstwie, od zachodu do zachodu słońca, .... dla określenia lat.
10. .... i utworzył, sprawił żeby promienie słońca, księżyca i gwiazd przez zalegające atmosferę ciężkie mgły się przedarły, przez co regulowanie czasu stało się możliwém. Kwestja, w jaki sposób roślinność przed stworzeniem słońca się rozwinęła, polega na fałszywej interpretacyi słowa ... .
11. .... od ... biedz, oznacza w szczególności zwierzęta wodne i mniejsze, ruchliwe zwierzęta lądowe — jako słowo wyrażające masę. rządzi przypadkiem 4. .... piel., latać na wsze strony, ... ... na powierzchni zwróconego do ziemi stropu niebieskiego.
12. ... od .. wyciągać się, nazwa wszystkich wysmukłych zwierząt np. węża, Ex.7, 9. najczęściej krokodyla, Jez. 27, 1; 51, 9. albo innych wielkich potworów, Ij. 7. 12. Ps. 148, 7.
13. .... zam. zwykłego ... stat. constr. w formie starożytnej, jak ... Num. 24, 3. .... Ps. 114, 8., brzmi uroczyściej, ponieważ tu Bóg przemawia.
14. Stworzenie człowieka, zajmującego najwyższe stanowisko w rzędzie istot ożywionych, zaznaczone w wyjątkowy sposób, jako wynik odrębnego postanowienia Bożego. Nie powstaje on, jak zwierzęta, odrazu w całym gatunku, lecz jako indywidualność, odbierająca żywot swój bezpośrednio od Boga. ... jak ... 11, 7. ... ... .. ... .. .. Jez. 6, 8. pl. maj. przemawia tu bowiem Bóg w świadomości wszechpotęgi Swojej, jako ognisko wszystkich sił duchowych i fizycznych, których cząstkę człowiekowi chce udzielić, por. Ps. 8, 6. Por. też ..., ... P. Sal. 1, 4, 11. ... cień, zarys przedmiotu, a zatem: podług obrazu, jaki w myśli Bożej o stworzyć się mającym człowieku powstał, aby go mianowicie wyposażył rozumem, samowiedzą, swobodą woli, i władzą nad ziemią i napełniającemi ją istotami. .... akcentuje silniej tę samą myśl. ... pl. odnosi się do .. w znaczeniu zbiorowém.
15. W rytmicznych i tchnieniem radości ożywionych słowach, powiada Dillman, powtarza Pismo fakt stworzenia człowieka, mianowicie mężczyzny i niewiasty, jak to w następnym rozdziale 22. szczegółowo opisuje. ... i ... stosownie do znaczenia wyrazu ... .
16. ... praet. zam. praes. Żywienie się człowieka ciałem żywych istot nie odpowiada pierwiastkowemu planowi stworzenia, w którém pokój, nie walka i mord ma panować. Karmienie się mięsem, jest dopiero skutkiem zdziczenia obyczajów, moralnego i fizycznego upadku, por. 9, 4 Ovid. Met. 15, 96.
17. I dla zwierząt wyznaczone są tylko rośliny pastewne, por. Jez. 11, 6-9; 65, 25.
18. W całości stworzenia objawiła się w pełném świetle celowość w każdym szczególe panująca, ztąd ... .. . Ów szósty dzień, ..., wraz z którym okres dni roboczych się kończy, por. Ex. 20, 8.