Traktat wieczystej przyjaźni pomiędzy Rosją a Rzecząpospolitą (1768)
| Traktat wieczysty między Imperium całej Rosji i Rzecząpospolitą Polską | |||
| Traktat wieczystej przyjaźni między Rosją a Rzecząpospolitą 24 lutego 1768 |
Zobacz też Sejm Repninowski
W imię Świętej nierozdzielnej Trójcy. Lubo między Najjaśniejszą Rzecząpospolitą Polską, i Imperium całej Rosji, trwa szczęśliwie według traktatu roku 1686 wieczny pokój, prawdziwa przyjaźń, stała harmonia, i dobre sąsiedztwo, jednak gdy z przyczyny zwykłych w sprawach ludzkich odmian, wyniknęły między nimi od tyle czasów rożne przypadki, które z racji odmienionych cirkumstancji, nowej imże najprzyzwoitszej wzajemnych obowiązków wyciągają ustawy; z tej więc przyczyny, i drugich w teraźniejsze czasy trafiających się, które tak w publikowanych Najjaśniejszej Imperatorowej Jej Mci całej Rosji deklaracjach, jako i w aktach skonfederowanej Rzeczypospolitej Polskiej do nich się zgadzających, dosyć jaśnie całemu światu są pokazane; Najjaśniejszy Król Jmć Polski, i Stany Rzeczypospolitej obojga narodów, Polskiego i Litewskiego, spojone między sobą węzłem Konfederacji Generalnej z jednej strony, a Najjaśniejsza Imperatorowa Jej Mć całej Rosji drugiej, uznali rzeczą być potrzebną, i stosującą się do wzajemnych ich interesów postanowić, i umocnić sposobem nowego traktatu, najpożyteczniejsze czasom, i cirkumstancjom bardziej służące, Rzeczypospolitej zaś Polskiej, względem bezpieczeństwa Jej konstytucji, i wolności, najpożyteczniejsze umowy; więc dla uczynienia takowego traktatu, z obu stron traktujących, są actu wyznaczeni Plenipotentiarii, a mianowicie ze strony Najjaśniejszego Króla Jmci, i Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Polskiej, sub Praesidentia Książęcia Prymasa Gabriela Jana Junoszy Podoskiego, ex Senatu, z Wielkiej Polski: Antoni Ostrowski Biskup Kujawski, Antoni Barnaba Jabłonowski Poznański, Ignacy Twardowski Kaliski, Józef Podoski Płocki, Wojewodowie; Tadeusz Lipski Kasztelan Łęczycki. Z Małej Polski ex Senatu, Andrzej Stanisław Kostka Młodziejowski Biskup Przemyski, Kanclerz Wielki Koronny, Salezy Potocki Kijowski, Ignacy Centner Bełski, Stanisław Bernard Gozdzki Podlaski, Wojewodowie; Roch Jabłonowski Kasztelan Wiślicki. Z Wielkiego Księstwa Litewskiego ex Senatu: Stefan Giedroyć Biskup Inflancki, Michał Ogiński Wileński, Józef Sołłohub Witebski, Wojewodowie: Tadeusz Burzyński Smoleński, Adam Brzostowski Połocki, Kasztelanowie. Ex Ministerio: Książe Michał Czartoryski Kanclerz Wielki, Wielkiego Księstwa Litewskiego Jan Boroch Podkanclerzy Koronny, Teodor Wessel Podskarbi Wielki Koronny, Książe Józef Sanguszko Marszałek Nadworny Wielkiego Księstwa Litewskiego przy Książęciu Karolu Radziwille Koronnym, i Stanisławie Brzostowskim, Staroście Bystrzyckim Litewskim, obydwóch Generalnych Konfederacyi Marszałkach. Ex equestri Ordine, z Wielkiej Polski: Władysław Gurowski Pisarz Wielki Koronny, Karol Malczewski Pułkownik Regimentu Buławy Wielkiej Koronnej, Posłowie z Województwa Poznańskiego, Adam Poniński Kuchmistrz Koronny, Poseł z Województwa Kaliskiego, Stanisław Wessel Starosta Golubski, Wojciech Ostrowski Podsędek Ziemski Łęczycki, Posłowie z Województwa Łęczyckiego, Kasper Lubomirski Poseł z Ziemi Czerskiej, Teodor Szydłowski Chorąży Warszawski, Poseł z tejże Ziemi, Kazimierz Szydłowski Stolnik Przasnyski, Poseł z Ziemi Wiskiej, Kazimierz Książe Poniatowski Podkomorzy Koronny, Poseł z Ziemi Zakroczymskiej, Chryzostom Krajewski Instygator Koronny Poseł z Ziemi Rożańskiej, Walenty Sobolewski Łowczy Warszawski, Poseł Ziemi Liwskiej, Stanisław Radzymiński Podkomorzyc Ciechanowski, Poseł z Ziemi Nurskiej, Ksawery Branicki Łowczy Koronny, Stanisław Gadomski Podkomorzy Sochaczewski, Posłowie z tejże Ziemi. Antoni Czapski Podkomorzy Chełmiński, Walerian Piwnicki Miecznik Ziem Pruskich, Posłowie z Województwa Chełmińskiego. Z Małey Polski, Franciszek Wielopolski Margrabia Pińczowski, Józef Wielopolski Chorążyc Koronny, Posłowie z Woiewodztwa Krakowskiego, Iacek Małachowski Referendarz Koronny Eliasz Wodzicki Starosta Stobnicki, Piotr Ożarowski Generał Lieutnant Wojska Koronnego, Maciej Skorupka Podczaszy Drohicki, Posłowie z Województwa Sandomierskiego, Antoni Potocki Starosta Lwowski, Poseł z tejże Ziemi, Ignacy Bukowski Adiutant J. K. Mci, Poseł Sanocki, Antoni Błażewski Podstoli i Poseł Żydaczewski, Marian Potocki Poseł z Ziemi Halickiej, Józef Sosnowski Pisarz Polny Litewski, Poseł z Ziemi Chełmskiej, Józef Stępkowski Oboźny Polny Koronny, Poseł z Województwa Lubelskiego, Stanisław Karwowski Podstoli Bielski, Starosta Augustowski, Poseł z Ziemi Mielnickiej, Józef Wilczewski Podkomorzy Wiski, Poseł z Ziemi Bielskiej, Celestyn Czaplic Podkomorzy Łucki, Jan Nepomucen Poniński Wojewodzic Poznański, Posłowie z Inflant Koronnych. Z Wielkiego Księstwa Litewskiego Michał Pac Starosta Ziołowski, Poseł Województwa Wileńskiego, Stanisław Książę Radziwiłł Podkomorzy Litewski, Poseł z powiatu Lidzkiego, Marcjan Janowicz Regent Ziemski Wiłkomirski Poseł z tegoż Powiatu, Stefan Romer Chorąży Trocki, Poseł z tegoż Województwa, Antoni Zabiełło Łowczy Litewski, Marcin Czerniewicz Sędzia Grodzki Kowieński, Posłowie z tegoż Powiatu Kowieńskiego, Jan Pakosz Pisarz Grodzki Smoleński, Poseł z tegoż Województwa, Kazimierz Zabłocki Poseł z Powiatu Starodubowskiego, Franciszek Giedroyć Podczaszy Wołkowyski, Poseł z tegoż Powiatu. Piotr Bohomolec Pisarz Ziemski Witebski, Michał Szydłowski Chorąży Hussarski, Posłowie z Województwa Witebskiego. Michał Książe Radziwiłł Krajczyc Litewski, Poseł z Województwa Brzeskiego Litewskiego, Michał Domański, Poseł z Powiatu Pińskiego, Mikołaj Łopaciński, Pisarz Wielki Wielkiego Księstwa Litewskiego Książe Adam Czartoryski Generał Ziem Podolskich, Posłowie z Inflant Litewskich, Antoni Tyzenhauz Podskarbi Nadworny Litewski Poseł z Inflant. Z strony zaś Najjaśniejszej Imperatorowej Jej Mci całej Rosji, Książę Mikołaj Repnin wojsk Jej Imperatorskiej Mci Generał Major, ekstraordynaryjny, i pełnomocny Jej Poseł przy Najjaśniejszym Królu Jmci Polskim, i Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Polskiej, orderów Orła Białego, i Świętej Anny Kawaler. Którzy to Plenipotentiarii, po uczynioney kommunikacji, i zamianie swoich w należytej formie znalezionych instrumentów plenipotencji, zgodzili się, postanowili, i zawarli niżej opisane artykuły traktatu wieczney przyjaźni, i gwarancji Jej Imperatorskiej Mci całej Rosji.
Artykuł I.
Najjaśniejszy Król Jmć, i Rzeczpospolita Polska, i Najjaśniejsza Imperatorowa Jej Mść całej Rosji, potwierdzają jak najuroczystszym sposobem stały, i wieczysty pokój, nieprzerwaną szczerą przyjaźń, ścisłe porozumienie się, i dobre sąsiedztwo, inter respectivos Status, posesjami i własnościami, według formalnego opisu traktatu Moskiewskiego w roku 1686 między obiema Najjaśniejszymi traktującemi Stronami zawartego, którego tenor, moc, ważność, i obowiązki reasumują się per expressum, et formaliter, przez ten nowy traktat, we wszystkim ich określeniu, jak gdyby ten wspomniony dawny roku 1686 traktat był w niniejszy słowo w słowo inserowany.
Artykuł II.
Z powodu tej umowy, i żeby wzajemną swą przyjaźń, i wzajemnie swe wygody ugruntować na nieodmiennych fundamentach, to jest: na równym Państw, i systematycznym interesie obojga Najjaśnieyszych wspołtraktujących Stron, zgodzili się oni gwarantować jeden drugiemu całość, i zachowanie aktualnych Ich w Europie posesji, Ziem, Prowincji, i granic; i w samej rzeczy, wszystko to sobie tym artykułem najuroczyściej, et sacrosancte wzajemnie, na wieczne czasy gwarantują.
Artykuł III.
Gdy Najjaśniejszy Król Jmć i Rzeczpospolita Polska, zadosyć czyniąc sprawiedliwości, i osobliwszego poważania, ku wysokiej intercesji Najjaśniejszej Imperatorowej Jej Mci całej Rosji, i innych Dworów, które do skutku razem z Nią wspólne przyprowadziły dzieło, zgodzili się już, i postanowili najwyraźniejszym sposobem ubezpieczyć, i w liczbie kardynalnych Polskich praw ugruntować na wieczne czasy, sposobem osobnego, przez niżej podpisanych Plenipotentów podpisanego aktu, wolne wyznanie wiary Greckiej Orientalnej Nie Unickiej, dysydenckich obojga konfesji Ewangelickich, wraz z prawami i prerogatywami świeckimi, i duchownymi, in favorem wszystkich obywatelów Rzeczypospolitej Polskiej, et annexarum Provinciarum, ktorzy wyżej wyrażone wyznają religie; więc obie Najjaśniejsze traktujące Strony jednomyślnie potwierdzają jak najuroczystszym sposobem wszystko to, co tylko jest wyrażono w pomienionym osobnym akcie, a przeto, i powinien tenże mieć takowąż na zawsze zupełną moc, ważność, i obowiązek, jak gdyby we wszystkim swoim określeniu; i słowo w słowo w teraźniejszy traktat był wpisany.
Artykuł IV.
Forma rządu Rzeczypospolitej Polskiej, i wolność wolnych jej obywateli wyciągają dla potomnych czasow wyraźniejszego, i w niczym nigdy nie poruszonego postanowienia, żeby nowe przypadki nie mogły na potym wprowadzać nowe odmiany, które w pospolitym rządzie nie powinny nigdy ściągać się do samej fundamentalnej konstytucji; wiec stosując się do aktu Generalnej Konfederacji obojga narodów Korony Polskiej, i Wielkiego Księstwa Litewskiego po uczynionym dokładnym, fundamentalnym pomiarkowaniu wszystkich do tej ważnej i delikatnej materii ściągających siębokoliczności, jest postanowiony w tej mierze, i podpisany przez wzajemnych Plenipotentów osobny akt, który raz na zawsze oddziela, i pokazuje wyraźnie cele, i części rządu, tak pod imieniem kardynalnych praw, te które nie mogą na potym nigdy być naruszone, jako i te, które pod denominacją materiarum Status, powinne na wolnych Sejmach nieograniczonemu wolnemu głosowi nieodmienie podpadać. Ten osobny akt będąc pod gwarancją teraźniejszego traktatu, powinien wraz ze wszystkim tym co jest teraźniejszym postanowiono Sejmie, mieć wszelką tę moc, ważność, i obowiązek, jak gdyby on ze wszystkich Sejmowym ustanowieniem, we wszystkim ich określeniu, i słowo w słowo w ten traktat był inserowany.
Artykuł V.
A jako Najjaśniejsza Rzeczpospolita Polska, dla wieczystey trwałości wszystkiego tego, co ona teraz dla własnego pożytku ustanowiła, jak najuroczyściey wzywała, i teraz jeszcze wzywa wysokość Najjaśniejszej Imperatorowej Jej Mci, na konstytucję, formę rządu, wolność, i prawa swoje, gwarancję; tak Najjaśniejsza Imperatorowa Jej Mć zadosyć czyniąc chęciom, i zaufaniu przyjacielskiemu Najjaśniejszej Rzpltej gwarantuje jej uroczyście mocą tego traktatu na wieczne czasy, jej konstytucję, formę rządu, wolność, i prawa z przyrzeczeniem świątobliwym, i obowiązkiem, za siebie, i Sukcesorów swoich na tron Imperii całej Rosji, utrzymywać, zachowywać, i zasłaniać Najjaśniejszą Rzpltę Polską przy nienaruszonej jej całości.
Artykuł VI.
Obie Najjaśniejsze traktujące Strony, mając ten jedyny cel nowego swego związku, żeby wzajemną między sobą pomiarkować przyjaźń, według cirkumstancji teraźnieyszego czasu, i wzaiemnych Ich interesów, przyznają, i utwierdzają uroczyście tym artykułem, że wszystkie obowiązki teraźnieyszego ich traktatu, i wszystko, co tylko w nim jest postanowiono, nie powinno czynić najmniejszego uszczerbku mocy, i tenorowi innych ich traktatów, i obowiązków, z innymi Potencjami, a mianowicie względem Rzpltej traktatowi pokoju Karłowickiego, między Nią, i Portą Ottomańską zawartemu, jako też traktatowi Oliwskiemu, i wszystkim innym, ktore ona zawarła z innymi Potencjami.
Artykuł VII.
Obie Najjaśniejsze traktujące Strony kładąc naturalną konsekwencją, nowych swych przyjaźni obowiązków utrzymanie na wzajemnych granicach między obustronnymi obywatelami, dobrego porządku, sprawiedliwego sądu, i rozprawy, nienaruszonej spokojności, i chcąc zatym oddalić wszystko to, co temu zbawiennemu przeciwne być może przedsięwięciu, przyrzekają sobie wzajemnie, i obowięzują się mocą tego artykułu ufundować, i ustanowić nieodwłocznie Sądy Pograniczne z władzą zupełną, które by zawsze się odprawowały, ażeby tym sposobem prędka, i nieparcjalna sprawiedliwość obojga Państw pokrzywdzonym poddanym czyniona, a przez to na granicach dobry porządek, i spokoyność zawsze utrzymywane być mogły.
Artykuł VIII.
Ponieważ rozkrzewienie commercii między narodami służy do wspolnego ich pożytku, więc i wyciąga osobliwszego zwierzchności względu, i protekcji: zaczym obie Najjaśniejsze traktujące Strony, pozwalaiąc wzajemnie jedna u drugiej wzajemnym poddanym prowadzić wolne targi, i bawić się w Państwach swoich dla kupieckich interesów, przyrzekają sobie wzajemnie przyjmować ich łaskawie, i trzymać pod opieką praw każdej strony, a osobliwie nie uciemiężać ich zbytnemi względem drugich podatkami, i ciężarami, owszem ile można faworyzować jeszcze dla większego zachęcenia tak jak gdzie indziej inne przyiacielskie faworyzują się narody.
Artykuł IX.
Ten traktat ma być przez obie Najjaśniejsze traktujące Strony zwyczajnym sposobem ratyfikowany, i ratyfikacje onego zamienione tu w Warszawie w dwa miesiące a die podpisania traktatu, a jeżeli będzie można, i przed tym ostatnim terminem.
In, fidem quorum My Najjaśniejszego Króla Jmci, i Rzeczypospolitej Polskiej, i Najjaśniejszej Imperatorowej Jej Mci całej Rosji Plenipotenci, wygotowawszy w obu nacjonalnych językach dwa tego traktatu de verbo ad verbum similiter sonantia instrumenta, one własnemi rękoma podpisaliśmy, i pieczęciami herbów naszych stwierdzili.
Działo się w Warszawie dnia dwudziestego czwartego według nowego kalendarza, (trzynastego według starego kalendarza), miesiąca Lutego, roku tysiącznego, siedemsetnego, sześciesiątego osmego.
(Locus Sigilli) Gabriel Jan Junosza Podoski Primas, Pierwszy Książe Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego manu propria (L.S.) Kniaź Mikołaj Repnin. (L.S.) Antoni Ostrowski Biskup Kujawski i Pomorski. (L.S.) Antoni Książe z Prusów Jabłonowski, Wojewoda Poznański, mp. (L.S.) Ignacy Twardowski Wojewoda Kaliski. mp. (L.S.) Jozef Antoni Junosza Podoski Wojewoda Płocki. mp. (L.S.) Tadeusz z Lipnego na Lipsku Lipski Kasztelan Łęczycki. mp. (L.S.) Andrzej Stanisław Młodziejowski Biskup Przemyski, Kanclerz Wielki Koronny. (L.S.) Franciszek Salezy Potocki Wojewoda Generał ziem Kijowskich. (L.S.) Ignacy z Czertwie Cetner Wojewoda Bełski. mp. (L.S.) Stanisław Bernard Gozdzki Wojewoda Generał Ziem Podlaskich. (L.S.) Roch Michał Jabłonowski Kasztelan Wiślicki. mp. (L.S.) Ksiądz Stefan Gedroyć Biskup Inflancki. mp. (L.S.) Michał Ogiński Wojewoda Wileński. (L.S.) Józef Dewoyna Sołłohub Wojewoda Witebski. mp. (L.S.) Tadeusz z Burzyna Burzyński Kasztelan Wojewodztwa Smoleńskiego. (L.S.) Adam Brzostowski Kasztelan Połocki, Starosta Sądowy Wołkowyski. (L.S.) Michał Książe Czartoryski, Kanclerz Wielki Wielkiego Księstwa Litewskiego (L.S.) Jan Borch Podkanclerzy Koronny. mp. (L.S.) Teodor Wessel Podskarbi Wielki Koronny. (L.S.) Józef Książe Sanguszko Marszałek Nadworny Wielki Wielkiego Księstwa Litewskiego (L.S.) Karol Książe Radziwiłł Marszałek Konfederacji Generalnej i Sejmowy. (L.S.) Stanisław Brzostowski Starosta Bystrzycki Marszałek Generalnu Konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego (L.S.) Władysław Gurowski Pisarz Wielki Koronny Poseł Województwa Poznańskiego. (L.S.) Karol Malczewski Pułkownik Regimentu Buławy Wielkiej Koronnej Poseł Województwa Poznańskiego. (L.S.) Adam Łodzia Poniński Kuchmistrz Wielki Koronny Poseł Wojewodztwa Kaliskiego. (L.S.) Stanisław Wessel Starosta Golubski, Poseł Województwa Łęczyckiego. (L.S.) Wojciech Grzymała Ostrowski Podsędek i Poseł Województwa Łęczyckiego. mp. (L.S.) Kasper Lubomirski Poseł Województwa Mazowieckiego Ziemi Czerskiej. (L.S.) Teodor P. na Szydłowie Szydłowski Chorąży Ziemi, i Poseł Warszawski Województwa Mazowieckiego mp. (L.S.) Kaziemierz na Szydłowie Szydłowski Stolnik Powiatu Przasnyskiego, Poseł Księstwa Mazowieckiego Ziemi Wizkiej. mp. (L.S.) Kazimierz Książe Poniatowski Podkomorzy Koronny Poseł Ziemi Zakroczymskiej (L.S.) Jan Chryzostom Krajewski Instygator Koronny, Poseł Ziemi Rożańskiej. mp.(L.S.) Walenty z Piętk Sobolewski Łowczy Ziemi Warszawskiej, Poseł Ziemi liwskiej. (L.S.) Stanisław Radzymiński Starosta Janowski, Poseł Ziemi Nurskiej. (L.S.) Franciszek Ksawery Branicki Łowczy Wielki Koronny Poseł Ziemi Sochaczewskiej. (L.S.) Stanisław Gadomski Podkomorzy, i Poseł Ziemi Sochaczewskiek. (L.S.) Antoni Czapski Podkomorzy, i Poseł Województwa Chełmińskiego (L.S.) Walerian Piwnicki Miecznik Ziem Pruskich Województwa Chełmińskiego Poseł. (L.S.) Franciszek Wielopolski Poseł Województwa Krakowskiego. (L.S.) Józef Wielopolski Poseł Województwa Krakowskiego. (L.S.) Jan Małachowski Poseł Województwa Sandomierskiego. (L.S.) Eliasz Wodzicki Poseł Województwa Sandomierskiego. (L.S.) Piotr Ożarowski Poseł Województwa Sandomierskiego. (L.S.) Maciej Skorupka Poseł Województwa Sandomierskiego. (L.S.) Antoni Potocki Starosta Lwowski, i Poseł Ziemi Lwowskiej. mp. (L.S.) Ignacy Bukowski Poseł Sanocki. (L.S.) Józef Antoni z Błazowa Błazowski Podstoli, i Poseł Powiatu Żydaczewskiego. (L.S.) Marian Potocki Delegat i Marszałek Ziemi Halickiej. (L.S.) Józef Sosnowski Pisarz Polny Wielkiego Księstwa Litewskiego. Poseł Ziemi Chełmskiej. (L.S.) Józef Stępkowski Oboźny Polny Koronny Poseł Województwa Lubelskiego. (L.S.) Stanisław Karwowski Podstoli Ziemi Bielskiej Województwa Podlaskiego, z Ziemi Mielnickiej Poseł. (L.S.) Józef Wilczewski Podkomorzy Ziemi Wiskiej, Poseł z Województwa Podlaskiego, Ziemi Bielskiej. (L.S.) Celestyn z Szpanowa Czaplic Podkomorzy Łucki, Poseł z Inflant Koronnych. (L.S.) Jan Łodzia Poniński Poseł z Inflant Koronnych, mp. (L.S.) Michał Jan Pac Starosta Ziołowski, Poseł Województwa Wileńskiego. (L.S.) Stanisław Książę Radziwiłł Podkomorzy Wielkiego Księstwa Litewskiego Poseł Powiatu Lidzkiego. (L.S.) Marcian Janowicz Poseł Powiatu Wiłkomirskiego. (L. S.) Stefan Dominik Romer Chorąży i Poseł Województwa Trockiego. (L.S.) Antoni Zabiełło Łowczy Wielkiego Księstwa Litewskiego Poseł Powiatu Kowieńskiego. (L.S.) Marcin Czerniewicz Horodniczy Sędzia Grodzki i Poseł Kowieński. (L.S.) Jan Pakosz Pisarz Grodzki, i Poseł Województwa Smoleńskiego. (L.S.) Kazimierz Zabłocki Poseł Powiatu Starodubowskiego. (L.S.) Franciszek Gedroyć Podczaszy, i Poseł Wołkowyski. Oboźny Polny Litewski. (L.S.) Piotr Bohomolec Pisarzy Ziemski, Poseł Województwa Witebskiego (L.S.) Michał Szyszko Chorąży Husarski, Poseł Woztwa Witebskiego. (L.S.) Michał Książe Radziwiłł Krajczyc Wielkiego Księstwa Litewskiego. z Województwa Brzeskiego. (L. S.) Michał Domański Poseł z Powiatu Pińskiego. (L. S.) Mikołaj Tadeusz Łopaciński Pisarz Wielki Wielkiego Księstwa Litewskiego Poseł Inflancki. mp. (L.S.) Adam Czartoryski Poseł Województwa Inflanckiego. (L.S.) Antoni Tyzenhaus Podskarbi Nadworny Wielkiego Księstwa Litewskiego Poseł Województwa Inflanckiego.
Strona tytułowa traktatu
edytuj
Informacje o pochodzeniu tekstu możesz znaleźć w dyskusji tego tekstu.