Volumina Legum. Tom VII/Przedmowa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Volumina Legum. Tom VII |
| Podtytuł | Przedmowa |
| Wydawca | Jozafat Ohryzko |
| Data wyd. | 1860 |
| Miejsce wyd. | Petersburg |
| Źródło | skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
NAYIAŚNIEYSZEGO
STANISŁAWA AUGUSTA,
KROLA POLSKIEGO
WIELKIEGO XIĄŻĘCIA LITEWSKIEGO etc.
Prawa i konstytucye od Seymu Konwokacyinego aż do przyszłego 1780 w zwyczayne Volumina zebrane, i przedrukowane, przed Tron Twoy Nayiaśnieyszy Miłościwy Krolu z naygłębszym respektem składamy, i samemu ie W. K. Mci, iako szczegolnemu Autorowi ich, dedykuiemy.
Własne to iest dzieło Twe Nayiaśnieyszy Panie: albowiem, że teraz Seymy nieprzerwanie dochodzą, ktore od dawna rzadko kiedy, a od Seymu Pacificationis 1736 aż do ostatniego Bezkrolewia nigdy niedochodziły; to mądrym a niespracowanym W. K. Mci staraniom, i zabiegom przypisać z dziękczynieniem, i nieśmiertelną wdzięcznością oyczyzna powinna.
Iakoż ninieysze, a mianowicie co zbawiennieysze konstytucye od Stanow uchwalone, nieprzestannych o dobro pospolite prac, y starań Twoich iedynym zamiarem i celem były; a tak szczerze oyczyznie życzliwych intencyi Twoich, ile okrutnie trudne czasy pozwoliły, iuż po części skutecznym są domieszczeniem.
Poprawa bowiem niektorych praw dawnych, ile do nadeszłych okoliczności niestosownych; uchwały nowych, iakich koniecznie i nieodwłocznie czas i potrzeba wymagała: postanowienie wielorakich kommissyi do dobrego, a zupełnieyszego w Rzeczyposp. rządu istotnie potrzebnych: ustawa Rady przy boku W. K. Mci od Seymu do Seymu Nieustaiącey: iako i inne pożyteczne, i zbawienne Seymowe uchwały i roboty, a procz tego wszystkie ich acta, są oczywistemi świadkami, iż to iest Nayiaśnieyszy Panie dzieło Twoie. A zatym toż samo dzieło wielkiego światła Twoiego, a nader głębokiey w rzeczach rządu, zwłaszcza Republikańskiego, umieiętności, wiekopomnym będzie dowodem. Oprocz tego rzetelna wieku i Panowania Twoiego historya opowiedziawszy wiernie, w iakimeś, y w iak nieszczęśliwym stanie zewnętrznym Państwo to zastał; opowiedzieć przyczyn nie zaniedba, to iest: iaki był wewnętrzny stan rządow iego, gdyś na Tron wstępował; a do iakiegoś go staraniem, i oświeceniem Twoim, mimo wszelkie zewnętrzne i wewnętrzne trudności przyprowadził.
Oto powiększone dochody skarbowe nie pomnożeniem podatkow, iak raczey dozorem; a zabespieczone arcy-mądrym kommissyi rozrządzeniem. Mennica od dawna zagubiona, niezmiernym W. K. Mci kosztem y nakładem wskrzeszona i ustanowiona. Zabespieczona każdego obywatela własność przeciwko przemocy. Nikt o kawałek ziemi swey, krwi naiętey, przyiacielskiey, i własney rozlewać nie będzie potrzebował. Są teraz co prawo maią, prawa i dekreta do exekucyi przyprowadzać, a administracyi Sprawiedliwości dopilnować. Przemoc nad rownością, i sprawiedliwością, bezprawie gorowania utraciła. Karność w woysko wprowadzona. Akademia Kadetow ufundowana. Nauki i sztuki wolne powiększone, rozkrzewione, i zapomożone. W miasta ekonomia wprowadzona. Iako i inne porządki, częścią od dawna zaniedbane, częścią przedtym niedomniemane, w kray i praktykę powciągane. Czemu? bo arcy-mądrym obrotem i staraniem Twoim Seymy nieprzerwanie dochodzą, potrzebom kraiu zdaniem Twym i oświeceniem zaradzaią, czego Przodkowie Twoi dokazać nie mogli. Tenci iest węgielny kamień, i ten mocny a iedyny Rzeczypospolitey fundament od Ciebie na mieysce swe przywrocony, ktory była prywata podkopała i obaliła. Na tym fundamencie dalszą dobrego rządu strukturę, i uszczęśliwiaiące narod Twoy ozdoby potrafisz z czasem wyprowadzić, aby się tylko łaskawe Nieba do świętych zamiarow Twoich, Nayiaśnieyszy Panie, przychylić raczyły. To iest powszechne całego narodu żądanie, a w szczegolności nasze, ktorzy z naygłębszym respektem wyznaiemy się bydź
Wiernemi Poddanemi
XX. Scholarum Piarum Collegii Regii Varsaviensis.
