Volumina Legum. Tom VII/Przedmowa

<<< Dane tekstu >>>
Autor zbiorowy
Tytuł Volumina Legum. Tom VII
Podtytuł Przedmowa
Wydawca Jozafat Ohryzko
Data wyd. 1860
Miejsce wyd. Petersburg
Źródło skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
DO

NAYIAŚNIEYSZEGO

STANISŁAWA AUGUSTA,

KROLA POLSKIEGO

WIELKIEGO XIĄŻĘCIA LITEWSKIEGO etc.

PANA MIŁOŚCIWEGO.



Prawa i konstytucye od Seymu Konwokacyinego aż do przyszłego 1780 w zwyczayne Volumina zebrane, i przedrukowane, przed Tron Twoy Nayiaśnieyszy Miłościwy Krolu z naygłębszym respektem składamy, i samemu ie W. K. Mci, iako szczegolnemu Autorowi ich, dedykuiemy.
Własne to iest dzieło Twe Nayiaśnieyszy Panie: albowiem, że teraz Seymy nieprzerwanie dochodzą, ktore od dawna rzadko kiedy, a od Seymu Pacificationis 1736 aż do ostatniego Bezkrolewia nigdy niedochodziły; to mądrym a niespracowanym W. K. Mci staraniom, i zabiegom przypisać z dziękczynieniem, i nieśmiertelną wdzięcznością oyczyzna powinna.
Iakoż ninieysze, a mianowicie co zbawiennieysze konstytucye od Stanow uchwalone, nieprzestannych o dobro pospolite prac, y starań Twoich iedynym zamiarem i celem były; a tak szczerze oyczyznie życzliwych intencyi Twoich, ile okrutnie trudne czasy pozwoliły, iuż po części skutecznym są domieszczeniem.
Poprawa bowiem niektorych praw dawnych, ile do nadeszłych okoliczności niestosownych; uchwały nowych, iakich koniecznie i nieodwłocznie czas i potrzeba wymagała: postanowienie wielorakich kommissyi do dobrego, a zupełnieyszego w Rzeczyposp. rządu istotnie potrzebnych: ustawa Rady przy boku W. K. Mci od Seymu do Seymu Nieustaiącey: iako i inne pożyteczne, i zbawienne Seymowe uchwały i roboty, a procz tego wszystkie ich acta, są oczywistemi świadkami, iż to iest Nayiaśnieyszy Panie dzieło Twoie. A zatym toż samo dzieło wielkiego światła Twoiego, a nader głębokiey w rzeczach rządu, zwłaszcza Republikańskiego, umieiętności, wiekopomnym będzie dowodem. Oprocz tego rzetelna wieku i Panowania Twoiego historya opowiedziawszy wiernie, w iakimeś, y w iak nieszczęśliwym stanie zewnętrznym Państwo to zastał; opowiedzieć przyczyn nie zaniedba, to iest: iaki był wewnętrzny stan rządow iego, gdyś na Tron wstępował; a do iakiegoś go staraniem, i oświeceniem Twoim, mimo wszelkie zewnętrzne i wewnętrzne trudności przyprowadził.
Oto powiększone dochody skarbowe nie pomnożeniem podatkow, iak raczey dozorem; a zabespieczone arcy-mądrym kommissyi rozrządzeniem. Mennica od dawna zagubiona, niezmiernym W. K. Mci kosztem y nakładem wskrzeszona i ustanowiona. Zabespieczona każdego obywatela własność przeciwko przemocy. Nikt o kawałek ziemi swey, krwi naiętey, przyiacielskiey, i własney rozlewać nie będzie potrzebował. Są teraz co prawo maią, prawa i dekreta do exekucyi przyprowadzać, a administracyi Sprawiedliwości dopilnować. Przemoc nad rownością, i sprawiedliwością, bezprawie gorowania utraciła. Karność w woysko wprowadzona. Akademia Kadetow ufundowana. Nauki i sztuki wolne powiększone, rozkrzewione, i zapomożone. W miasta ekonomia wprowadzona. Iako i inne porządki, częścią od dawna zaniedbane, częścią przedtym niedomniemane, w kray i praktykę powciągane. Czemu? bo arcy-mądrym obrotem i staraniem Twoim Seymy nieprzerwanie dochodzą, potrzebom kraiu zdaniem Twym i oświeceniem zaradzaią, czego Przodkowie Twoi dokazać nie mogli. Tenci iest węgielny kamień, i ten mocny a iedyny Rzeczypospolitey fundament od Ciebie na mieysce swe przywrocony, ktory była prywata podkopała i obaliła. Na tym fundamencie dalszą dobrego rządu strukturę, i uszczęśliwiaiące narod Twoy ozdoby potrafisz z czasem wyprowadzić, aby się tylko łaskawe Nieba do świętych zamiarow Twoich, Nayiaśnieyszy Panie, przychylić raczyły. To iest powszechne całego narodu żądanie, a w szczegolności nasze, ktorzy z naygłębszym respektem wyznaiemy się bydź


Waszey Krolewskiey Mości Pana Naszego Miłościwego


Wiernemi Poddanemi


XX. Scholarum Piarum Collegii Regii Varsaviensis.


Znak domeny publicznej
Tekst lub tłumaczenie polskie jest własnością publiczną (public domain), ponieważ prawa autorskie do niego wygasły (expired copyright).