Śpiewy historyczne (Niemcewicz)/Przydatki do Władysława Warneńczyka
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Władysław Warneńczyk |
| Pochodzenie | Śpiewy historyczne |
| Data wyd. | 1816 |
| Druk | Drukarnia nro 646 przy Nowolipiu |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
Lubo następstwo dla syna drogo przez zeszłego króla okupionym było, przecież Spytek z Melsztyna i inni z możnieyszych chcieli mu one zaprzeczać; starania iednak królowéy matki Zofii i Kardynała Oleśnickiego utrzymały go przy tronie D. 29 lipca 1434. sędziwy kapłan z rozrzewnieniem ludu całego włożył złotą koronę na skronie dziesięcioletniego xiążęcia: przydani do opieki małoletniego, królowa Zofia matka, kilku senatorów duchownych, i świeckich, po woiewództwach ustanowiono prowizorów. Rząd na tyle podzielony osób, nie miał ani potrzebnéy powagi, ani tęgości, by utrzymać w kraju sprawiedliwość i pokóy. Zaczęły się kłótnie o dziesięcinę między szlachtą i duchowieństwem, passowania się możnych z możnémi. Spytek z Melsztyna iawną rozpoczął woynę z Kardynałem Oleśnickim. Młody Władysław w 13tym roku, zaprzysiągł przywileie narodu, i zaczął panować. W Litwie krwawe spory między Zygmuntem Korybutem i Swidrygielłem, skończyły się wygnaniem przez króla, Swidrygiełły do Siedmiogrodzkiéy ziemi; przecież spokoyność
zabezpieczona od Krzyżaków, ci z Niemiec, Czechami zatrudnionych, niespodziewaiąc się posiłków, stały z królem zawarli pokoy.
W r. 1438 Czechowie po śmierci Zygmunta rozdzieleni na dwie strony, iedni ofiarowali koronę Albrychtowi xiążęciu Austryiackiemu, drudzy Kazimierzowi bratu Władysława, ciągnął tam Kazimierz z woyskiem, lecz uprzedził go Albrycht, koronował się w Pradze i przy berle utrzymał.
Wkrótce śmierć Albrychta osierociła tron Węgierski. Węgry zagrożeni zewsząd ogromną Muzułmanów potęgą, niechcieli czekać póki się rozwiąże brzemię pozostałéy królowéy Elżbiety, córki Cesarza Zygmunta i posłów do króla Polskiego z berła wyprawili.
Długo się wahał Władysław z przyczyny, że powstały nowe w Litwie rozterki: ieden bowiem z xiążąt Jagiellońskich Jan Czartoryski zabił Zygmunta W. X. Litewskiego, przemogły nakoniec prośby Węgrów, Władysław koronę ich przyiął, i zdawszy rządy w Litwie bratu Kazimierzowi, a w Polsce wyznaczywszy namiestników, wyiechał do Węgier. Zamiast spokoynego panowania, zastał Władysław w Węgrzech woynę domową; królowa wdowa powiła syna: stronnicy iéy ukoronowali dziecko w kolebce, koroną S. Stefana itęż koronę do Austryi uwieźli. Wyiąć musiano z grobu S Stefana inną koronę, i tą Władysława uwieńczyć, w przeciągu roku zakończył szczęśliwie Władysław spory te pokoiem uczynionym z Elżbietą. Miał wracać do Polski, kiedy go zatrzymała woyna z Turkami. Wkrótce oręż Węgierski i Polski, wydarł Turkom Słowiańskie krainy, przeważne nad rzeką Murawą odniósł zwycięztwa, i nie oparł się aż w Macedońskich górach. Stanął pokóy z Sułtanem Amuratem na lat dziesięć; lecz rok nieupłynął, gdy Wenetowie, całe Włochy, Paleolog Cesarz wschodni, Papież nakoniec Eugeni, widząc zaprzątnionych Turków z xiążęciem Karomanii, Skandarbergiem, sławnym w Epirze woiownikiem, zbyt ufni w szczęściu i odwadze młodego króla, w geniuszu Hunida, w sile dwóch walecznych narodow, sądzili, iż ten był iedyny moment uwolnienia Chrześciiaństwa od iarzma niewiernych, kusili młodego króla do rozpoczęcia woyny na nowo. Władysław acz mężny, acz sławy chciwy, niechciał zerwać poprzysiężonego przymierza; Legat Cesaryni imieniem Papieża uwolnił go od téy przysięgi: gdy ta iedna zapora przełamaną została, rzucił się młody woiownik w otwarte iuż szranki, z gorącą sławy żądzą, z ślepym popędliwości zapędem, ruszyły woyska Węgierskie i Polskie, lecz Papież podnieciwszy do boiow, niewsparł ich niczem, nie przyszły przyrzeczone z Europy i Azyi posiłki. Szczupłe dosyć Chrześciian siły, napotkały pod Warną całą Ottomańską potęgę, mimo nierówności liczny, długo zwycięztwo zostawało przy naszych iuż ie Władysław dokonywać zdawał się, iuż
zuchwale wpada na tłumy Janczarów, gdy koń zwiia się pod nim, w tenczas obskoczony i rozsiekany od Turków. Zaszła ta pamiętna klęska w r. 1444. W obozie między sprzętami zabrali Turcy wożone za królem metryki Polskie. Władysław podzielił Wołosczyznę na dwa woiewództwa, i te synom Hospodara Alexandra oddał, Wołochy Eliaszowi, Stefanowi Multany, obadwa zwyczaiem poprzedników wykonali krolowi Polskiemu przysięgę wierności i hołdu.
