Compendium ferculorum/Rozdział I
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Compendium ferculorum |
| Podtytuł | albo Zebranie potraw |
| Data wyd. | 1682 |
| Druk | Drukarnia Jerzego i Mikołaja Schedlów |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
SPoſob Polſkiego Roſołu gotowánia táki: weźmiy Máteryę mięśną/ wołową álbo Cielęcą/ Járząbká/ álbo Kuropátwe/ Gołembie/ y cokolwiek mieśnego ieſt/ co bydź może do Roſołu gotowáno/ y zwierzyny wszytkie; wymocz/ wyſoluy pieknie/ y włoż w garnku/ oćiagniey: ten záś Roſoł w ktorymeś oćiągał/ kiedy ſie podſtoi przecedz przez śito/ y wliy w te máteryą mieśną/ włoż pietruſzki/ máſłá/ przyſol/ odſzymuy/ á gdy dowre/ day gorąco ná Stoł.
Trzebá też wiedźieć/ że ná każdy Roſoł włożyć co potrzebá/ żeby wodą/ álbo wiátrem nie śmierdźiał/ to ieſt/ Pietruſzki/ álbo Kopru/ Cebule/ albo Czoſnku/ Kwiátu/ Muſzkátowego/ álbo Rozmárynu/ álbo całkiem Pieprzu/ według ſmáku álbo vpodobánia/ Limonia też y Rozmáryn żadnego nie oſzpeći roſołu.
Cąber álbo ſztuka Krzyżowa/ Jeleniá/ albo Dániela/ Báwolá/ álbo Wołowa/ Sarnia/ álbo Szopowa/ &c.
Cąbru wyćiećia ſpoſob ieſt táki/ Zad zwierza cáły nie rośćiety/ álbo Wołu/ włoż ná kloc/ á z obudwu ſtron okray nożem po śliwke, y kośći poprzećinay/ żeby ſam krzyż z obudwu ſtron zárowno vćięty zoſtał/ ktorą do roſołu ták gotuy.
Weźmiy Cąber/ wymocz pieknie przez godźiń pieć naymniey/ wſtaw w naczyniu gliniánym/ ktorego ieżeli niemaſz/ obwin w płotno/ á w ſtaw w kotle/ záſol dobrze/ á gdy odewre odbierz pieknie/ y włoż pietruſzki/ á gdy vwre/ day ná Mise potrząſnąwszy rozmáitemi kwiatkámi: mozeſz to y ná zimno dawáć. Możeſz też y Chrzan z robić vwierćiawſzy z Migdałámi/ álbo geſtą śmietáną y octem winnym/ á przywárzywſzy poliy/ á day ná Stoł.
Tenże Cąber możeſz iuż vwárzony przypiec w piecu vpalonym potrżąſnąwſzy chlebem białym tártem/ zmieſzanym z Pieprzem y Gozdźikámi.
TAkowyż Cąber vćiąwſzy/ námocz w oćtćie piwnym y ſoli/ przez godźin ſześć/ á według zwyczáiu/ vwárzywſzy go w octćie z wodą y ſolą weźmiy Miodowniku tártego/ álbo też prżez śito przebitego/ wliy Winá/ Octu/ ſłodkośći/ Rożenkow wielkich/ Migdáłow práżonych/ Pieprzu/ Száfránu/ Cynámonu/ Limoniy/ przywarz/ á day ná Stoł.
CĄber według zwyczaiu vćiąwſzy/ námocz w oććie dobrym przez dodźin ſześć, wſypawſzy w ten ocet ſoli/ wſtaw w tymże ocćie/ przydawſzy wody/ odwarz/ obierz/ á znowu wſtaw/ niech dowre dobrze/ a zápraw: Sápor táki.
Weźmiy Gąſzczu geſtego, wliy Octu/ ſłodkośći/ Rożenkow ktorych chceſz/ Limoniy/ Oliwek/ Pieprzu/ Imbieru/ Cynámonu/ ſoli: przywarz á dáy ná miſe/ możeſz też y obſaczke dáć ná to ieżeli chceſz. Ták gotuy Kápłoná álbo Cielećine/ Jeleniá álbo Sárne/ Záiącá álbo Skopowine/ Geś álbo Káczke/ y co chceſz według woli ſwoiey.
LVbo Wino żadney potráwy nie zepſuie; y ja nie ktore tákowe/ ktore w ſámym winie gotowáne bywáią/ y maią ſwoy oſobny ſmák/ ktore ná ſwym mieyſcu znaydźieſz/ te iednák/ ktore potrzebuią Octu/ Wino im nie wiele doda ſmáku/ á káżda bydź może bez wina zwłaſzczá ktore ſłodkośći potrzebuią/ y może bydź káżda potrawa dobrze bez winá nágotowána/ tylko wygodźić octem á ſłodkośćią/ To y w Ceſárskich Kuchniach lubo tám ſie Winá rodzą/ á bez winá gotuią/ iednak to nie wſmak Kuchárzom/ tym ktorzy po wczoráyſzym piwie/ rádźi winem gárdło płoczą.
WEźmiy Járząbká/ álbo Kuropátwę/ Ptáſzki álbo Gołembie/ Kápłoná álbo Cielęćinę/ álbo co chceſz/ wymocz/ ſpuść w gárniec/ zaſol/ odwarz/ odbierz/ nácedź znowu tym roſołem/ y pietruſzki włoż/ á gdy dowiera/ wley Gąszczu/ Octu/ ſłodkośći/ Száfranu/ Pieprzu/ Cynámonu/ Rożenkow oboygá/ Limoniy/ przywarz á dáy na miſe.
ROżenki/ ták wielkie iáko y Drobne/ kłádźione bydź maią do tych tylko Potráw/ ktore ſłodzone bydź máią/ á kto ináczey czyni/ ten błądźi przećiw terminom Kuchmiſtrzowskim.
POſpolita vmieiętność ieſt robienia Gąſzczu/ iednák żebym w piſaniu ſpoſobow gotowania potraw czego nie opuśćił/ położę ſpoſob táki:
IŻ się często wspomináć będą figátelle/ álbo pulpety/ trzebá też y sposob robienia onych położyć/ ktory masz taki:
Weźmiy Cielęćiny/ álbo Kápłoná/ mięsa Wołowego/ álbo Zwierzyny/ álbo chudego świeżego Wieprzowego / odbierz żyły y vśiekay drobno. Weźmiy łoiu kruchego wołowego/ álbo Skopowego/ álbo Jeleniego/ odbierz żyły y vśiekay drobno/ iako naylepiey/ zetrzey chlebá drobno białego/ álbo vśiekay/ zmieszay to wszystko zpołem/ przydawszy Jáiec kilká/ daszz Pieprzu y Gałki/ rob iakiekolwiek chcesz figatelle máłe/ lub większe/ wárzone álbo pieczone/ á ieżeli też będziesz chciał/ á potrzebá będzie przydasz rożenkow lubo máłych lubo wielkich/ lubo też oboygá według potrzeby/ zrobiwszy spuść ná wrzącą wodę/ á ieżeli sáme będziesz chciał dáć odwarzywszy one odbierz pięknie/ włoż pietruszki; a kiedy też ná insze potráwy będziesz chciał záżyć/ według potrzeby iuż odwarzone włożysz.
Do pieczenia záś z teyże Máteryey robić będziesz/ wielkie iáko bułki groszowego chlebá/ obwinione w odźieczki/ á przydawszy rożenkow oboygá/ wsádźić ná Pátelli w piec/ álbo ná Brytwánnie/ á vpieczone kray ná grzanki/ á daway lubo ná potrawę/ lubo sáme z rosołem/ albo iákim chcesz Saporem.
WEźmiy Máteryę mięśną iáką chcesz/ osobliwie iednák Kápłoná álbo Kurę/ Sarnę/ álbo záięcy vdźiec/ oćiągni/ odbierz/ włoż w garnek/ nakray słoniny przerastáłey w talerki/ y pietrzuszki wzdłuż/ włoż Másłá/ Soli/ Czosnku/ Pieprzu/ Imbieru/ á gdy dowre/ nakray z chlebá białego grzanek/ day gorąco/ i zalawszy rosołem/ ná Stoł.
GĄskę młodą/ albo Záiączká/ álbo cokolwiek młodego biiesz spuść iuszycę ták: Weźmiey Octu/ dobrego zgrzey/ iuszycę albo czem te co żywego biiesz/ spuść ná ten Ocet á mieszay/ tę záś máteryę mięśną porąbawszy/ álbo rozebrawszy dowarz/ y odbierz/ wley tę krew z octem/ ktorą iuszycą zowiesz/ á warz/ usmaż Cebule w rosole/ á przebiy przez śito/ chlebá żytnego trochę/ przydaway Octu/ słodkośći/ Pieprzu/ Imbieru/ Cynámonu/ Gozdźikow/ Soku Wiśniowego/ przywarz/ Soli nieprzepomináiąc/ day lubo gorąco/ lubo na źimno.
IEleniá/ lubo Dánielá/ Wieprzá dźikiego/ Sárnę/ dźiką Kozę/ y cokolwiek domowego chcesz gotowáć czarno/ ták gotuy: Weźmiey Jeleniá álbo Łośiá/ porąb w sztuki iakie chcesz; odwarz/ wstaw nácedźiwszy Rosołem y Octem/ warz/ á gdy dowiera/ miey powidłá przebite/ rospuszczone Octem/ przyday Soku wiśniowego/ słodkośći/ Pieprzu/ Imbieru/ Gozdźikow/ Cynámonu; przywarz/ á day na Stoł: á ieżeli chcesz potrząśniy Migdałámi wzdłusz kráiánemi/ w przod opárzonemi/ y białym Cukrem/
WEdług zwyczaiu vtniey Cąber Zubrowy/ námocz w oććie y soli przez godźin dźieśięć/ wstaw w inszym Oććie/ y zásol dobrze/ warz/ á gdy dowre/ odbierz/ wstaw znowu w tym Oććie w ktorymeś oćiągáł; Weźmiy cebule nie máło/ nákray w Tálerki/ y Pietruszki w kostkę y wzdłuż nie máło/ smaż w máśle áż będźie rumiáno/ wyimiy tę sztukę w naczynie insze piękne/ wliy te Cebule/ Limoniy w tálarki/ Oliwek náwyłupuy/ Octu/ Winá/ słodkośći/ Pieprzu/ Rożenkow oboygá/ przywarz/ á day ná misę z obsączką iáką chcesz.
Łośi Cąber/ ąlbo w sztuki rąbány ma bydź ták gotowány iáko Jeleni żołto albo száro/ z Miodownikiem/ albo czarno albo rumiáno/ y wszystkie insze zwierzyny/ cokolwiek może być rożnego rodzaiu/ Zwierzyn/ ták máią bydź gotowáne/ tákże y Báwoły/ y Domowe rzeczy/ Wieprze/ Skopy/ Gęśi/ &c.
WEźmiy Kápłoná dobrego/ lubo całkiem lubo rozebránego/ vłoż w garnku/ odebrawſzy y oćiągnąwſzy/ włoż ná wierzch Kiełbaſy/ Maſłá/ Pietruſzki/ Pieprzu trochę/ y kwiátu/ y Szafranu; á gdy dowrze/ day na miſe ćiepłe ná Stoł.
COkolwiek ſie mowi o Kápłonách/ to rozumiey y o ptakách/ á co o ptakách/ to y o gołebiách/ á co o gołebiách/ to y o ćielećinie; bo iako iedno/ tak y drugie gotować możeſz/ tymże ſpoſobem/ y z tym kondymentem.
WEźmiy Kápłoná pieknie ochedożonego/ rozbierz w członki/ nie płocz/ vloż w piekne naczynie gliniane/ álbo ſrebrne/ wley Winá/ Pietruſzki/ y Cebule drobno/ Sárdelli płokánych włoż/ á nákrywszy warz/ przydawſzy Imbieru w koſtke/ Kwiátu Muſzkátowego/ maſłá dobrego y ſoli/ á podſadźiwſzy day ná Stoł gorąco/
WEźmiy Kápłona álbo Cielęćiny/ ábo ptaki iákie maſz/ ochędoż pięknie/ rozbierz/ włoż w naczynie piekne gliniáne álbo ſrebrne/ wley trochę wody/ pietruſzki y cebule drobno/ ſoli/ máſłá dobrego niemáło/ á gdy zewre pod nákryćiem dobrze/ wley Winá/ Cukru/ Kwiátu/ Káſztány/ odwárzone wyłupione włoż/ całkiem/ á przywárzywſzy day ná Sroł gorąco.
WEźmiy Kapłoná/ ochędoz pięknie/ rozbierz w członki/ nie płocz/ włoż wpiekne naczynie gliniáne/ álbo iákie mieć będźieſz/ wſtáw w gárncu Grzybow/ w wodźie przeſtrono/ y záſol iáko roſoł// warz/ godźinę ábo dwie/ á potym odley tę polewkę wley w tę máteryą mięśną/ włoż máſłá dobrego/ ſoli z potrzebą/ gałki/ á przywárzywſzy to wſzytko day gorąco ná Stoł.
WEźmiy Grzybow/ opłocz pięknie/ wſtaw w garncu/ warz záſoliwſzy/ á iáko uwreią grzyby vściełay/ álbo ſkray wſzatki Weźmiy Kápłoná álbo Gęś/ ochędożoną odpiecz/ rożbierz. włoż w naczynie iákie chceſz/ wkray pietruſzki/ cebule/ wley grzybową polewkę/ warz á gdy zewre/ włoż máſła dobrego/ kwiátu álbo gałki/ pieprzu przywarz á day ćiepło ná ſtoł.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Cielęćiny rozbierz w drobne ſztuczki/ nie płocz/ nakray pietruſzki y Cebule drobno/ włoż w naczynie gliniáne/ máſłá włoż dobrego y trochę roſołu/ á nákrywſzy warz/ á gdy zawre/ day pieprzu y Kwiátu/ octu winnego albo Cytrynę/ przywarzywſzy/ day ćiepło ná Stoł.
ZAbieláną Sztuffadę tákże robić będźieſz/ á ná przywárzániu weźmiy Octu winnego/ Jaiecznich zołtkow kilká rozbiy á wmieſzáy w Sztuffadą/ przywarz á day gorącą ná Stoł.
WEźmiy Kápłoná/ albo kurczę/ albo co chceſz/ ochędoż pieknie/ rozbierz w członki/ niepłocz/ á potłocz; weźmiy máſłá płokánego/ włoż w rynkę/ Cebule y Pietruſzki/ drobno ukray/ á oćiągniy to wſzytko w Maśle/ wley troche Roſołu/ warz/ á gdy dowiera/ weźmiy żołtkow Jaiecznych/ Octu winnego/ rozbiy/ wley w tę potrawę/ przydawſzy Pieprzu y Gałki/ przywarz/ day gorąco ná Stoł.
FRykáſſá nie zabielána tak też ma bydź gotowána/ tylko Jáiec nielać/ ale day Octu winnego/ Rozmárynu/ Pieprzu/ Gałki/ przywarz nakrywſzy/ á day gorąco ná Stoł.
ZPinellámi tak też gotowáć będzieſz/ iáko z Piſtáćiámi. A ieżeli odmienić będźieſz chćiał/ weźmiy Rożenkow drobnych/ Octu winnego/ y ſłodkośći/ á przywárzywſzy day gorąco ná Stoł.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Cielęćiny/ álbo Gołembi/ ochędoż rozbierz w członki/ nakray Cebule y Pietruſzki drobno/ to wſzytko włoż w rynkę/ y máſłá dobrego/ Soli/ warz; á gdy dowierá: włoż Brunelli y Cukru/ przywarz/ przydawſzy Pieprzu/ y Gałki/ y trochę Octu winnego/ á day ná Stoł.
ZDáchtellámi Potráwę tákim też ſpoſobem bárdzo dobrze gotować możeſz.
ZPoźiomkámi potráwę tákim też ſpoſobem gotowáć będźieſz/ przydawſzy Rożenkow drobnych.
Z Porzeczkami potráwá tak też ma bydź gotowána.
Z Wiśniámi Potráwá takoż ma bydź gotowána.
MOżeſz przydáć Octu winnego/ Limoniy w talerki/ á przywazywſzy day gorąco ná Stoł.
MOżeſz przydáć Rożenkow ktorych chceſz/ álbo iednych ktorych chceſz/ Octu/ ſłodkośći/ Pieprzu/ Cynámonu/ Limoniy/ przywárzywſzy day ná Stoł.
MOżeſz te wſzytkie Kondymentá przydáć/ y zábielić ták iáko Frykáſſe álbo Sztuffadę/ á przywárzywſzy day gorąco ná Stoł.
WEźmiy Kápłoná álbo Gołembi/ álbo Cielęćiny/ rozbierz pieknie/ nie mocz Slimakow/ odwarz/ ochędoż/ vśiekay drobno/ włoż to wſzytko w naczynie gliniáne/ Pietruſzki y Cebule drobno/ máſłá dobrego/ roſołu trochę/ warz wſzytko ſpołem/ á z oſobná miey tákieſz Slimaki śiekáne/ y ſkorupki chędożone/ á gdy dowiera/ włoż te Slimaki w rynkę/ w ley roſołu trochę/ gałki/ warz á mieſzay/ a przywarzywſzy náleway te ſkorupki/ dawáy tę Potráwę wſypáwſzy Pieprzu y gałki/ á tymi nblewánemi Slimakámi okłáday.
WEźmiy Pieczenią Wołową lubo Cielęcą/ pokráy ná Suropiecki/ naśpikuy drobno/ Weźmiy Kápłon/ ochędoż/ rozbierz/ w ćwierći/ náśpikuy/ włoż to wſzytko w rynkę wielką/ wley Roſołu/ włoż ſuchego albo świezego Rozmárynu/ ſoli/ Pieprzu/ Jmbieru/ przywarż a day gorąco ná Stoł. Możeſz tez ná czas Cytrynę wyćiſnąć álbo Octu winnego/ y kwiátu; przywarz á day ná Stoł.
WEźmiy Kapłoná/ álbo ćielęćiny/ álbo co chceſz/ lubo całkiem/ lubo w ſtuczki rozbierz/ lubo też w ćierći/ wymocz/ oćiągniy/ vłoż w gárncu/ nácedz roſołem/ włoż pietruſzki/ śiekanego Szczawiu álbo Spinaku/ máſła/ kwiátu/ warz.
Pierożki zrob tak: Weźmiy Jáiec/ Maki/ zárobiwſzy ćiáſto roſtocz/ Nerkę ćielęcą złoiem vśiekáy drobno/ przydáwſzy źielonośći/ Soli/ Pieprżu/ y Gałki/ nákłáday Pierożki/ zawiiay/ á vwarz w wodźie/ á gdy będźieſz dawał Kápłoná/ álbo to co gotuieſz do Pierozkow włożywſzy w przod Máteryą Mięśną/ obłoż Pierożkámi/ zaley roſołem/ a day gorąco ná ſtoł.
WEźmiy Kápłoná álbo Gołembi/ álbo ćielęćiny/ oćiągniy/ odbierz/ rożbierz w członki/ Weźmiy Rákow/ odbierz na bigoſek/ odwárżywſzy/ złoż to poſpołu w naczynie gliniáne/ włoż máſła dobrego. wymocz Sárdelle/ vwierć álbo drobno pokray/ w ley roſołu/ y winá/ Kwiátu y Pieprzu; przywarz/ á day gorąco ná ſtoł. Pietruſzki/ y Cebule drobno vśiekaney przydawſzy.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Bielęćiny/ álbo Gołembi/ wymocz/ oćiągniy/ odbierz pieknie w członki rozebrawſzy/ Raki odwarz/ odbierz ſame mieſo ná bigoſek/ włoż to poſpołu/ pietruſzki y cebule drobniuśienko nakray/ máſłá dobrego niemáło/ Sżczawiu ſiekánego/ álbo Agreſtu álbo Winá źielonego/ przywarz przydawſzy pieprzu y kwiátu/ á day ćiepło/ może też bydź bez Szczawiu y Agreſtu/ y Winá.
WEźmiy Kápłoná/ albo Gołembi/ álbo Cielęćiny/ rozbierz/ odwarz/ włoż w naczynie piekne/ ż odwárzonych Rakow/ odbierz bigoſek/ włoż poſpołu y máſła dobrego; Weźmiy Botwiny/ to ieſt naći Cwikláney/ w kray drobno/ wley trochę Roſołu/ przewarz to wley potym śmietaney gęſtey/ y máſłá przyday płokánego/ Kwiátu/ pieprzu/ przywarz/ á day ćiepło/
WEźmiy Ráki/ w ſtaw w piwie/ przewarz/ vśiekáney Botwiny/ w łoż Smietáney gęſtey/ Máſłá płokánego/ Pieprzu/ Kwiátu/ przywarz/ á wyſadz dobrze/ á daz ná Stoł.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Cielęćiny/ álbo Gołembi/ oćiągniy/ rozbierz w ćwierći/ náſzpikuy drobno/ Weźmiy pieczenią ćielecą álbo wołową/ pokráy Suropiecki/ náſzpikuy drobno/ oćiągniy Rakow/ odbierz ſkorkę z ſzyiek y nożek/ zrob máteryą z Jiec y mąki/ ubiy/ maczay Ráki w tey máteryey/ puſzczay ná gorące maſło/ y ſmaſz/ a gdy to wſzytko zgotuieſz/ włoż w naczynie piekne/ te trzy rzeczy/ włoż ná ſpod Sádłá świeżego/ albo maſłá/ albo kruchego śiekánego łoiu drobno/ wley roſołu/ warz nákraiawſzy drobno Cebule y Pietruſzki/ day Pieprzu/ Jmbieru/ Kwiátu/ możeſz y Cytrynę wyćiſnąc ieżeli chceſz/ albo Octu winnego przyday/ á przywárzywſzy day gorąco ná Stoł.
Odwarz y odbierz Ráki/ ná bigoſek/ włoż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włoż poſpołu/ wley roſołu/ day pieprzu/ kwiátu/ máſłá płokánego; przywarz á dáy ná ſtoł: Możeſz y Cytrynę wyćiſnąć/ álbo Octu winnego dobrego wlać/ á przywárzywſzy dáć.
WEźmiy Gołembi/ álbo Kápłon/ álbo kurcząt/ álbo Cielęćiny/ rozbierz pieknie/ w kráy Cebule y pietruſzki drobno/ á nie mocz/ włoż w naczynie gliniáne/ w łoż Spiku/ ſoli/ Roſołu wley/ warz nákrywſzy; możeęz też przydáć śiekánego ſzczawiu álbo Agreſtu/ Pieprzu/ Kwiátu/ przywarz á day.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Gołembi/ álbo Cielęćiny/ rozbierż pieknie ſurowo/ niemocz/ włoż w rynkę weźmiy Limonią/ wkray wzdłuż/ włoż maſłá dobrego roſołu wley/ Pieprzu/ Gałki/ nákryi/ warz/ ſoli nieprzepomináy/ day gorąco ná Stoł.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Cielęćiny/ álbo Gołembi/ oćiągni/ rozbierz/ vłoż w gárku/ záſol/ Kárczochy odwarz/ odbierz/ pokray/ á gdy dowiera/ włoż ná potráwę mięśną/ włoż máſłá płokánego niemáło/ y tártego chlebá białego trochę/ przywarzay/ á mieſzay/ w ſyp pieprzu/ y kwiátu/ á day gorąco ná Stoł.
Y ż inſźmiyzemi wſzytkiemi ogrodnemi rzeczámi ták maſz gotowáć z Ogorkámi/ ktorych nie odwarzáć/ ale ochędożyć ſkorkę/ poprzekráwáć na dwoie// y śiekániną ponákłádáć/ ták iáko Figátelle/ z Sáłatą tákże/ ktora tąż materyą możeſz náłożyć ieżeli chceſz/
Weźmiy Kápłoná álbo Cielęćiny/ álbo Kurcząt/ álbo Gołembie rozbierz ſurowo; nákray Szczawiu/ włoż máſłá y trochę roſołu/ nákray/ warz/ dáy Pieprzu/ Kwiátu/ przywárzywſzy day ná Stoł.
Weźmiy Gołembie/ ochędożone/ álbo Kápłoná Kurczę/ álbo Cielęćiny/ rozbierz pieknie/ włoż w rynkę/ máſłá dobrego zpotrzebą/ piſtaći tłuczonych/ roſołu/ Pieprzu/ kwiátu/ ſoli/ nákriy á gdy dowiera/ day gorąco/ ná Stoł.
Weźmiy Kápłoná/ álbo ćielęćiny/ álbo Gołembie/ álbo Kurcząt wſtaw do roſołu/ á gdy maſz dáwáć/ wſyp obieranego Agreſtu/ uley trochę roſołu/ rozbiy żołtkow iáiecznych roſpuść z ſolem. przywárz/ day grzanek z chlebá białego/ á przywárzywſzy day gorąco ná Stoł.
Weźmiy Kápłoná/ ábo co rozumieſz/ ochędoż wymocz/ oćiągniy/ rozbierz/ włoż wgárnek pietruſzki y máſłá/ náley roſołem/ warz nákrywſzy/ żrob mięśna máteryą śiekaną złoiem/ przydawſzy pieprzu/ gałki/ Rożenkow oboygá/ urob iáko kukiełkę/ á upiec to w piecu/ álbo ná Brytwánnie/ do ktorey pamiętáy przydáć Jáiec chleba tártego/ ſoli/ á gdy upieczeſz/ wley w te máteryą ktora wre Octu winnego/ Pieprzu. Jmbieru/ Cynámonu/ ſłodkośći/ Limoniy/ á gdy przywárzyſz/ daway/ á te Figátelle kray ná grzanki/ á po wierzchu okładay/
Weźmiy Báranká/ álbo Skopowiny/ álbo Kápłoná/ porąb/ wymocz/ oćiągniy/ odbierż/ wkray cebule/ y Pietruſzki/ wſyp Ryzu płokánego/ á ieżeli chceſz/ grochu troche odłużánego/ máſłá płokánego/ roſołu wley/ pieprzu/ kwiátu/ przywarz dobrze/ á day gorąco ná Stoł/
Weźmiy Báránká ćwierć zádnia/ Sádłá/ albo tłuſtośći wieprzowey świeżey nie ſoloney y niemoczoney/ w łoż w rynkę/ ſmaż/ ſoli przydáwſzy/ á gdy ſię uſmaży/ przyday Czoſnku/ álbo pieprzu y gałki/ day gorąco ná ſtoł/ poławſzy tym Sáporem/ á Sádłá nie daway.
Weźmiy ktorąkolwiek część Báranká/ álbo Skopowiny/ porab/ oćiągniy ná węglu/ włoż w Rynkę/ przyday máſłá niemáło/ ſoli według ſmáku/ Czoſnku vwierć nie máło/ włoz/ roſpuść roſołem/ a dowárzywſzy day ná ſtoł/ możeſz też Cytrynę wyćiſnąc ieżeli chceſz/ álbo Ocyu winnego mocnego trochę przydać.
Weźmiy Kápłoná dobrego/ wymoczonego/ uwarz całkiem w roſole/ zaſoliwſzy/ máſłá y pietruſzki przydaſz/ nákray z białego chlebá grzanek/ Kápłoná rożbierz w członki/ pierśi vśiekay drobno; Weźmiy pułmiſká ſrebrnego/ ukłádáy Kápłoná/ á przekładay tymi grzankámi/ ktore mácay w roſole tym/ w ktorym wrzał Kápłon/ á przekładay máſłem płokánym/ y Serem Holenderſkim ieżeli chceſz przetrząſay/ y Kápłoniemi śiekánymi pierśiámi/ przydawſzy do tego Pieprzu/ y Gałki/ ułożywſzy wſadz w piec gorący/ á gdy vpiecze/ day gorąco ná Stoł.
Weźmiy Kápłoná/ vpiec/ álbo uwarz/ rozbierz w członki/ weźmiy Ryżu/ wſtaw wſłodkiey śmietánie/ álbo w mleku/ przydawſzy Maſła/ pieprzu cukru/ Rożenkow oboyá/ Cynámonu/ á gdy uwre: weźmiy Jáiec dźieśięć/ oſobno białki wypuść ná miſę/ á żołtki rozbiwſzy wley w ten Ryż/ y umieſzay/ vkładay Kápłoná ná miśie/ albo pułmiſku w grobelkę/ Ryż ten náwierzch włoż/ y pieknie vgładz/ w ſadz w piec gorący/ á gdy ſię pocznie rumienić/ rozbiy białki pátyczkami/ tak długo aż ſię pianá vczyni/ vłoż to wiencem w koło ná tey potrawie/ w ſadz znowu w piec/ á gdy ſię upiecze/ pocukruy/ á day ćiepło.
Weźmiy Kruſzká Cielęce/ odwarz záſoliwſzy/ część iednę tych Kruſzek odwárzonych vśiekay drobno/ nákray grzanek z białego chlebá grubo/ ktore w puł przekrawáiąc/ nákłáday tymi Kruſzkámi śiekánemi/ do ktorych przydaſz żołtek Jáiowy/ pietruſzki źieloney/ pieprzu y gáłki/ zrob Máteryą żołtek z Jáiec/ maczay grzanki/ á puſzczay ná gorące máſło/ drugie też Kruſzkáoćiągnione/ potrzaſnawſzy maką/ w tymze máśle uſmáż/ y przyrumień/ vłoż potym ná pułmiſku grzanki/ á kruſztá ná wierzch/ y wiążkę pietruſzki wárzoney rozłoż/ náley roſołem dobrym/ włoż máſłá płokánego/ á nákriy/ warz ná pułmiſku/ á przywárzywſzy day gorąco ná Stoł.
Weźmiy Cielęćiny/ álbo kápłoná/ oćiągniy/ odbierz/ záſol/ włoż pietruſzki/ náley roſołem/ włoż máſłá/ warz/ á gdy będźieſz miał dawáć/ vley trochę roſołu/ wley Octu winnego/ chlebá trochę tartego/ białego Limonią w kray Száfránu/ Pietrzu/ Cynámonu/ ſłodkośći// Gałki. Miey też figátelle drobne/ ktore ná wierzch vłożyſz/ zaley á day gorąco ná ſtoł/
Weźmiy Kápłoná/ rozbierz w członki/ odbierz ſkorkę oſobno/ tak: żeby ſie kośći trzymáłá/ á mięſo odkray od kośći/ vśiekay to mięſo drobno/ weźmiy łoiu kruchego/ vśiekay tákże drobno/ przyday chlebá białego tartego/ Jáiec kilká/ pieprżu/ Imbieru/ Gałki/ Rożenkow drobnych zmieſzay to wſzytko poſpołu/ ſoli nieprzepomináiąc/ nákłáday tym mieyſca te z ktorych mięſo odebrałeś/ á przykłáday ſkoreczkami/ weźmiy bláchę/ albo Dek potrząśni trochę łoiem śiekánym/ vłoż to na Deku/ a wſadz do piecá/ y piecz/ á gdy ſię vpiecze zbierz w rynkę/ álbo koćiołek/ miey Migdały uwiercione/ ktore roſpuść roſołem mieśnym iáko polewkę/ álbo winem/ wley w tę potrawę przy dawſzy máſłá płokánego/ pieprzu y kwiátu/ przywárz/ á day gorąco ná Stoł.
Kápłoná ochędoż pięknie/ á wybierz z niego pierśi/ y vśiekay drobno łoiu tákże trochę kruchego uśiekay drobno/ zmieſzay to poſpołu/ przydawſzy Jáiec kilká/ chlebá białego tártego/ rożenkow drobnych/ Pieprzu/ Cynámonu/ Soli/ Gałki/ á z mieſzawſzy to ſpołem/ náłoź pierśi Kápłoná tego/ z ktoregoś wybrał mięſo/ ſłoniny piękney nákráy długo iáko pálec/ á ćienko iáko tylec nozá/ á pokłáday po tym nákłádániu/ mieyſce wedle mieyſca/ y migdáłow opárzonych/ nákray/ á nátchniy/ álbo Pineli/ y tákim ſpoſobem upiecz/ iáko y támte w członki/ á z rob iáki chceſz Sápor/ záley/ á day gorąco ná Stoł.
Weźmiy Gołembi/ álbo kurcząt/ oćiągniy na węglu/ pokray w ćwierći/ weźmiy pieczarki/ powtykay ná Szpilki/ oćiągniey w másłe/ w kráy drobno Cebule y pietruſzki/ włoż to ſpołem w rynkę włoż maſłá płokánego/ ſoli/ pieprzu/ gałki/ roſołu trochę/ nákryi/ warz/ á gdy dowre/ dáy gorąco ná ſtoł.
Weźmiy Kápłoná álbo Cielęćiny/ oćiagniy/ rozbierz w członki záſoliwſzy włoż w rynkę/ záley roſołem/ máſłá płokanego/ warz/ nákrywſzy/ Jábłek grubo w talarki nákráy/ zrob máteryą z mleká/ mąki/ iáiec; maczay w niey iábłká/ á puſzczay ná gorące maſło; ſmaż rumiáno/ w łoż w te potráwę/ przyley trochę octu winnego/ Cukru/ Pieprzu/ Cynámonu/ Száfránu/ przywarz/ y day gorąco ná Stoł.
Weźmiy świeżego Zubrá/ álbo Lośiá/ Jeleniá/ álbo Dánielá/ Sárnę álbo dźika Roże/ albo co chceſz,/ z cześći mięśiſtey/ porąb w ſztuczki/ a niemocz/ y niepłocz/ włoż w naczynie gliniáne/ oćiągniy w máśle/ Cebule vſmaſz niemáło y z iábłkámi przewárzonemi zmieſzay/ á zrob z tego gąſzcz/ Pietruſzki niemáło w koſteczkę ná kray/ ſoli według ſmáku/ naley roſołem/ á wárz nakrywſzy/ á gdy w puł przewre/ wley Octu winnego/ w kray Limoniey/ Rożenkow oboygá pieprzu/ Cynámonu/ Gozdźikow/ Gałki/ ſłodkośći/ podſadz dobrże/ á day ná ſtoł.
Weźmiy ptaſzki drobne/ álbo iákiekolwiek chceſz/ ochędozywſzy oćiągniy w Máſło/ álbo odpiecz/ włoż w rynkę/ nákray drobno Cebule y pietruſzki/ wley trochę roſołu/ máſłá/ nákriy á warz/ á gdy przewre/ vśiekay Limonia/ day Octu winnego/ Rożenkow/ ſłodkośći/ pieprzu/ Cynámonu/ przywarz/ á day ćiepło na ſtoł.
Weźmiy Kapłoná/ álbo ćielęćiny/ álbo co chceſz/ wymocz/ piekuie oćiągniy/ rozbierz w ſtuczki/ włoż w gárnek/ w kray drobno Cebule/ nácedz roſołem/ Słoniny w koſtkę niemáło Pietruſzki drobno/ warz/ á gdy dowiera/ wley roſołu/ wley Octu winnego/ pieprzu/ Ezáfránu/ Imbieru/ ſłodkośći/ Rożenkow drobnych/ przywarz/ á day ná ſtoł.
Weźmiy Kápłoná/ álbo Gęś/ oćiągniy/ rozbierz w członki/ włoż wgarnek/ w kray drobno cebule y pietrużki/ záley roſołem/ wſyp krup perłowych/ máſłá dobrego/ Pieprzu Száfránu/ przywarz/ á dáy gorąco ná Stoł.
Weźmiy Kápłoná/ álbo Cielęćiny/ álbo Wołowego mięſá/ álbo Jeleniá/ álbo Sárnę/ álbo Dánielá/ álbo Zaiącá etc. porob/ wymocz/ oćiągniy/ odbierz pieknie/ wkray Cebulę w tálerki/ y Petruſzki/ wzdłuż Jábłek wſzátki/ máſłá dobrego/ ſoli/ Limoniy/ Oliwek/ Pieprzu/ Octu winnego/ ſłodkoſi/ Rożenkow oboygá/ Cynámonu/ Gałki/ przywarz/ á day ná Stoł.
Weźmiy Kápłon lbo Cielęćiny/ álbo Báránká; porąb/ wymocz/ oćiągniy/ odbierz/ poley roſołem/ włoż máſłá/ pietruſzki/ ſoli/ warż/ á gdy dowiera/ wley roſołu/ wley Octu winnego/ Cukru/ pieprzu/ Ezáfránu/ Cynámonu/ przywarz.
Zrob Naleśniki/ w máteryą wſyp trochę Szafránu/ y Cukru/ vwarz Ryżu/ álbo Jáieśnice uſmaſz/ wſyp Száfránu/ Rożenkow drobnych/ záwitay tę máteryą/ w Naleśniki/ w ktora y Cukru przydaſz/ zrob z Jáiec máteryą/ to ieſt: rozbiy Jáiec/ máczay konce tych Naleśnikow w Jáycách rozbitych/ puſzczay ná gorące/ máſło/ á gdy odtretuieſz/ daway tę potráwę/ á Naleśniki ná wierzch kłádź á zalewáiąc day ćiepło.
Weźmiy Kápłoná/ álbo Cielęćiny/ álbo Báránká/ porąb/ wymocz/ oćiągniy/ á obrawſzy/ pieknie/ záley roſołem/ przydawſzy ſoli/ máſłá/ warz/ á gdy dowiera/ wley roſołu/ wley trochę Octu winnego/ Rożenkow drobnych/ Cukru Pieprzu/ Cynámonu/ Kápárow/ przywarz/ á day ćiepło.
Weźmiy Kápłoná/ álbo ćielęćiny/ wymocz/ rozbierz/ wſtaw oćiagniy/ á obrawſzy pieknie/ záley roſołem/ włoż máſłá/ pietruſzki/ y Kwiátu záſol/ warz/ Weźmiy Jáiec uwarz twárdo/ obłup/ oćiagniy w máęle gorącym/ náśpikuy słoniną dobrą drobno/ znowu śpikowáne w máśle przyrumień/ á wybráwſzy z máſła/ porazkraway ná poły/ żołtki vwierć/ roſpuść te żołtki tym roſołem/ w ktorym máterya mięśna wrzáłá/ przywarz/ wyłoż potráwę ná pułmiſek/ do ktorey day Pieprzu y Imbieru y Kwiátu/ y Jáycami śpikowánemi obſadzay.
Weźmiy ptaká/ ochedoż/ ieżeli świeży niepłocz/ oćiągniy/ ná węglu; weźmiy grzanek z chlebá białego/ vłoż miſę álbo pułmiſek/ ná wierzch ptaká ieżeli chceſz calkiem/ álbo rozbierz iáko chceſz; Animelli ćielęcych/ Figátelli drobnych/ náley mięsnym roſołem dobrym/ przydawſzy Pieprzu/ Goźdźikow/ y Kwiátu/ nákryi drugą miſą/ á vwárzywſzy day gorąco.
Kápłoná vpiecz/ mięśiſte drobno pokráy/ á kośćiſte ták wloż z członkámi/ Cebule drobno pietruſzki/ roſołu w ley/ Máſłá płokánego Pieprzu/ kwiátu/ przywarz á day ćiepło. Jeżeli chceſz możeſz Cytrynę wyćiſnąć/ álbo octu dobrego winnego w lać/ álbo Agreſtu w łożyć.
Weźmiy od gorney pieczeni źiober kilká/ porąb ćienko po iednemu źiebrze/ potłucz/ námocz w ocćie winnym przez dwie godźinie/ przydawſzy ſoli/ potym oſuſz/ piecz ná rośćie/ uśiekay bardzo drobno/ łoiu kruchego w łoż w rynkę/ y te Brazelle w łoż/ w ley roſołu/ warz/ przyley potym Octu tego w ktorymeś moczył/ y pieprzu/ Imbieru/ Gałki/ przywarz/ á day ćiepło ná ſtoł.
Weźmiy Gornice Cielęcą z Nerką/ porąb ćienko/ iáko tylec nożá/ potłucz/ oćiągniy ná węglu/ w łoż w rynkę/ nákray Cebule drobno/ pietruſzki// włoż máſłá nie máło/ wley roſołu/ gałki/ pieprzu przywarz/ a day ćiepło: możeſz Cytrynę wyćiſnąć ieżeli chceſz.
Weźmiy Kápłoná/ álbo Gęś/ álbo co chceſz/ odpiecz/ rozbierz w kray Cebule w koſtkę y pietruſzki/ w łoż w koćiołek/ álbo rynkę/ wley roſołu// máſłá/ przywárz/ wley Octu dobrego/ Limońią/ Oliwek/ pieprzu/ Imbieru/ przywarz/ á day ná ſtoł.
Wley Octu/ Cukru Rożenkow oboygá/ pieprzu Imbieru/ Cynámonu/ przywarz/ á dáy na Stoł.
Kápłoná weźmiy/ álbo Gęś/ odpiecz/ rozbierz Chrztan/ nákráiáwſzy dobrze vwierć/ iáko máſło/ ſmietáną gęſtą octem winnem roſpuść/ włoż máſłá/ kwiatu przywarz á day gorąco ná Stoł.
Kápłoná weźmiy álbo Gęś/ álbo pieczenia/ vpiecz/ rozbierz/ Jábłek nákray w ſtaw w garncu ſpołem/ włoz máſłá/ roſołu/ warż przyday Rożenkow drobnych/ Cukru/ y Cynamonu/ day pocukrowáwſzy ná Stoł.
Weźmiy Kápłoná/ vpiecz/ rozbierz wczłonki/ w łoż w rynkę máſłá młodego niemáło/ roſołu trochę Imieru niemáło Kwiátu/ przywárz mieſzáiąc/ á day gorąco/ ná Stoł.
Kápłoná weźmiy/ ćielęcą pieczenią/ Ptaſzkow/ y co rozumieſz poodpiekay ná węglu/ włoż w rynkę/ day Jábłek/ Grzybowey polewki/ Cebule/ Pietruſzki/ maſłá dobrego/ pieprzu/ Gałki przywárz a dáy ná ſtoł.
Kápłoná warz rozebránego w roſole/ wki y maſłá włożywſzy/ á gdy będźie gtowy/ weźmiy koćiołek/ wody wſtáw/ Jáycá świeże ná vkrop ze wſzytkim w puſzczay/ á gdy ſtężeie/ a żołtki ieſzcze miękkie/ włoż grzanek ná pułmiſek y Kapłona/ ná wierzch perdutę/ potrząſnowſzy Pieprzem/ day na Stoł gorąco.
Báránká weźmiy część mięśiſtą/ porąb/ ćienko/ oćiągniey w máśle/ weźmiy pieczenią wołową/ nieſol/ álbo máło co/ y nie mocz/ przepiec ná puł/ wyćiśniy z niey polewkę/ wley w Báránká oćiągnionego przydawſzy maſłá płokánego kwiátu/ y pieprzu/ przywárz á dáy gorąco. mozeſz też ieżeli chceſz wyćiſnąć cytrynę/
Vwarz/ álbo vpiecz Jarząbká/ odbierz mięſo oſobno// zkray bárdzo drobno/ wley trochę roſołu/ máſłá młodego/ Kminu tartego/ przywarz; á day ćiepło; możeſz też kwiatu przydać/ y wyćiſnąc Cytrynę/
Weźmiy Kurczę/ oćiągniy w roſole/ rozbierz/ włoż w Garnuſzek/ w kray pietruſzki drobno/ nácedz roſołem/ w łoż máſłá/ y wątrobek z kilku Kurcząt/ á gdy dowiera/ wyimiey wątrobki/ vwierć w donicy/ roſpuść tym roſołem/ wley w kurczę przywarz/ przydawſzy trochę Pieprzu y kwiatu.
Weźmiy Kurczę/ álbo Cielęćiny/ moſtku drobno porąbánego oćiągniy w roſole/ odbierz/ náley roſołem/ w kráy pietruſzki y máſłá/ Animelli włoż niemáło/ ktore mleczkiem ćielęcym zowią/ á gdy dowiera/ weźmiy to mleczko/ vwierć w donicy/ włoz w roſoł/ włoż kwiátu/ przywarz/ á day gorąco ná Stoł. {{c|Możeſz też Cytrynę wyćiſnąć ieżeli chceſz/
Weźmiy Cielęćiny/ albo Kurczę/ álbo Kápłoná gotuy ná kſztałt roſołu/ lubo cáłkiem/ lubo rozbierány/ iáko chćeſz: á odebrawſzy naley roſołem/ y maſłá włoż/ uśiekay Szczawiu/ albo Szpinaku/ albo Cwiklaney náći; y pietruſzki włoż/ á warz/ á á gdy maſz dáwáć vrob Ciáſto záronione Jáiem twárdo/ roſtocz/ vśiekay drobno/ álbo ſtray w koſtkę/ y nerkę Cielęcą z tłuſtośćią tákźe vśiekáy drobno wárzoną/ odwárz to Ciáſto/ w łoż w roſoł to wſzytko/ przywarz/ przydawſzy Pieprzu/ y kwiátu/ á ieżeli chceſz y Száfránu/ day goroco na Stoł.
Watrobkę Cielęcą pokray ſurowo wzdłuż/ ćienko iáko tylec nożá/ włoż máſłá płokánego w rynkę álbo pátelle/ włoż też y wątrobkę/ á niepłocz y niemocz/ przyley łyżke roſołu/ á ſmaz nakrywſzy/ á gdy podſmáżaſz/ day pieprżu y kwiátu/ day goraco ná Stoł/ Możeſz y Cytrynę wyćiſnąć/ ieżeli chceſz.
Weźmiy gębe y vſzy Jelenie/ álbo Wołowe/ y krztan/ odwarż/ ochędoż/ á pokray w ſzatki/ wſtaw w wodźie z octem/ włoż máſłá/ octu winnego/ ſłodkośći/ Rożenkow drobnych/ Limonią uśiekay/ Pieprzu/ Cynámonu/ przywarz/ á day gorąco ná Stoł.
Weźmiy vſzy Jelenie y gębę/ álbo Dániela álbo wołowe odwarz pieknie/ ochędoż; y uwarz w occie záſoliwſzy/ pokray potym w ſzatki drobno. Weźmiy Winá/ Octu/ Limonią/ pośiekáną/ Oliwy/ Pieprzu/ Cynámonu/ Rożenkow drobnych/ zmieſzay to wſzytko/ záley/ á dáy ná Stoł/
Weźmiy Kápłoná żywego/ naley mu leykiem w gárdło octu winnego/ á záwiąż/ y záwieś/ przez godźin pięć oſkup pieknie/ ochędoż/ vpiec zwyczáynie/ álbo ná gotuy iako chceſz.
Weźmiy Kápłoná/ pięknie ochędożonego Kruchego/ rozbiez w członki/ nakray drobno ſłoniny tłuſtey w koſtkę/ ſmaż poſpołu z Kápłonem/ á gdy ſię dobrze oćiągnie/ wley roſołu/ nákryi á warz/ á wyćiſnąwſzy Cytrynę/ day pieprzu y kwiátu/ przywarz á day/ á kiedy niemaſz Cytryny/ wley Octu winnego.
Vpiecz Kápłoná dobrego/ á gorącego ponákráway/ weźmiy Kawiaru przepłokánego/ á máſłá nieſłonego/ zmieſzay/ á nákładay Kápłoná gorącego/ przydawſzy pieprzu/ á day gorąco ná Stół.
ALBO PRZYSTAWKA
ZEbyś ſię zacny Czytelniku nie gorſzył/ żem w przod położył Polſkich potraw rozne ſmáki/ chćiałem w tym dogodzić twoiemu geniuſzowi/ żebyś w przod pokoſztowáwſzy Polſkich Potraw/ á w nich ſwoiego nieznalażſzy vkontentowánia do Francuſkich potáy ziow/ ſwoy obroca appetyt/ ktorych maſz iáką deskrypcyą.
Weźmiy Rurę Wołową/ Cielęćiny łopatkę/ kurę/ álbo Kápłoná ochędożonego/ Skopowiny łopátkę/ grzbietu Wieprzowego nie mocz tego wſzytkiego/ w ſtw w gárncu przeſtrono/ włoż pietruſzki wiązkę/ záſo iáko Kápłoni roſoł: nakryi á warz dobrze.
Weźmiy Kuropatw/ álbo Jáſtrząbkow; álbo Gołembi/ álbo Kápłoná/ ieżeli chceſz oſkub/ á nie párz/ áni maczay/ bo ták lepiey/ ále ná węglu oćiągniy/ á ieżeli chćeſz w roſole/ odbierz pieknie/ y wſtaw w roſole; możeſz też ponakładać ieżeli chceſz/ włoż pietruſzki wiążánkę/ warz powoli/
Weźmiy potym pieczenią Wołową/ álbo Báránią/ nákray/ Suropieczkow/ weźmiy Słoniny dobrey tłuſtey/ nákray także Suropieczkow ćienko á ſzeroko/ albo Sádłá świeżego/ á ná oſtátek maſła/ wſtaw ná ogień poſpołu z Suropieczkámi/ ſmaż áż ſię uſmazy y przytrumieni/ potrząśniey potym trochę mąką/ y przyrumień/ potym roſołem tym ktory maſz oſobno zieway/ á w lewáy w garnek/ ták wiele/ iáko potrzebá do zalánia iedney miſy.
Weźmiy potym chlebá białego/ pokráy rubo grzanki/ włoż ná miſę/ uſuſzywſzy dobrze/ vkładay ná to pieknie co maſz Járządki/ Kuropátwy/ albo Gołembie/ álbo Kápłoná/ á ná wierzch włożeſz mleczká Cielęce/ y Figátelle drobne odtretowáne/ ptaſzki/ ták żeby ozdobnie miſá/ vłożona byłá/ żaley ta rumianą polewką gorącą/ á Cytrynę álbo Limonią miey wykráwáną/ ktorą pokráiáwſzy obſadz pieknie/ á day gorąco ná Stoł.
Tákimże ſpoſobem/ ná roſoł powybieray/ y wſtaw/ Mátery a też ná miſę tákże weźmiy co chceſz/ Gołembi/ Kurcząt/ Kápłoná/ etc. y także wſtaw záſoliwſzy/ ná ktorą táką zrob polewkę/
Weźmiy on roſoł ktoryś wſtáwił/ przecedz/ weźmiy Cytryn/ wyćiśniy tyle ile ſmak potrzebuie/ á ieżeli cytryn nie máſz/ octu winnego/ rozbiy żołtkow Jáiecznych/ ile potrzebá/ roſpuść tym roſołem/ á ieżeli chceſz nákłádz ſzczawiu/ y kwiátu/ przywarzay mieſzaiąc.
Máteryą wzwyż miánowánym ſpoſobem vłoz ná Miśie/ podłożywſzy grzanek/ Animelle y Figátelki/ włoż ná wierzch/ záley/ á dát gorąco ná Stoł.
Weźmiy roſołu/ Octu winnego/ Cukru/ máſła płokanego/ Rożenkow oboyga/ Pieprzu/ Gozdźikow/ Cynámonu/ Limoniy/ Zołtkow Jáiecznych rożbiy/ zmieſzay to ſpołem/ przywarz/ zaley/ á day gorąco ná Stoł.
Máterya ná roſoł; weźmiy Rurę wołową/ łopatkę Báránią y Cielęćą/ Kápłoná/ grzbietu wieprzowego świeżego/ nie płocz/ ani mocz włoż w gárniec/ przydawſzy Grzybow ſuchych pieknych/ Pietruſzki wiążkę/ záſol iáko roſoł kápłoni/ nákryi/ a wárz/ aż mięſo od kośći odpádnie.
Weźmiy Bázántá álbo Járząbká/ Kuropátwę/ álbo Gołembi álbo kápłoná/ álbo Kurczętá/ álbo Celęćinę/ lubo Ptaki iákie chceſz ochędoż/ á niepłocz/ y niemocz/ ieżeli chceſz rozbierz/ á ieżeli chceſz całkiem/ weźmiy máſłá tretowánego/ á potrząſnąwſzy trochę mąką/ oćiągniy w máśle/ aż ſie trochę przyrumieni/ Animelle Cielęce także/ Figátelle/ y drobne ptaſzki/
Nákray Grzanek/ vłoż ták grzankámi miſę/ żeby proźnego mieyſcá niebyło/ vłoż pieknie w okrąg co maſz/ á náwierżch Animelle/ Figátelle/ Ptaſzki/ y Pietruſzki/ włoż wiąſzkę/ ktora wrzáłá w roſole/ zaley tym roſołem ktory maſz oſobno/ nákryi drugą miſą á warz.
A gdy iuż maſz dáwáć/ weźmieſz w cześnie pieczenią wołową/ miſkką/ Báránią/ Kapłoná/ á niemoczywſzy y nie ſoliwſzy/ będźieſz piekł/ á gdy ſię dopiekáć będźie/ zdyimieſz ná miſę/ pokoleſz/ á wyćiśnieſz tę polewkę/ ktora nádawaniu w leieſz w potrawę/ a przywarzywſzy daſz ná ſtoł gorąco/
Naprzod ź rob roſoł według ſpoſobu wzwyſz opiſánego/ Weźmiy Bázantow/ álbo Járząbkow/ albo Kuropatw/ álbo Kápłonow/ vpiecz pieknie/ poleway máſłem/ z deymi z rozná ná Miſę/ żeby połewká byłá ná miśie/ gdy to przeſtygnie/ powybieray mieśiſte mieyſcá/ á kośćiſtę rozbierz w członki pieknie/ utłucz to mieęiſte dobrze w Mozdźierzu iáko máſło/ przebiy przez śito/ Jáiec kokoſzych vwarz/ żołtki wybierz/ przebiy przez śito/ w przod w Mozdźierzu vtłukſzy/ Weźmiy pieczenią wołową mięśiſtą/ y Báránią/ piecz bez ſoli/ á gdy ſię dopieká zdiymiy ná miſę/ do oney pierwſzey co z Kápłonow polewki/ pokol/ wćiśniy polewkę/ złoż to tłuczone mięſo y iáycá ſpołem/ zmieſzay/ roſpuść roſołem/ ktory maſz w gárncu/ w łoż ná miſę Grzanek ſuchych z chlebá białęgo/ wley w tę máteryą tłuczoną ná miſę/ położ powierzchu onę członki/ z kuropátwy: álbo Báżántá/ álbo Kápłoná/ á gdy pocznie wrżeć á maſz dáwáć/ w ley onę ſubſtáncyą z pieczyſtych rzeczy/ á przywarzywſzy day gorąco ná Stoł. koſztuy iednák ſmáku/ dla ſoli/ bardzo ieſt rzecz pośiláiąca chorym/ ále niemniey zdrowym.
Weźmiy kápłoná/ Cielęciny piękney/ ptaſzkow iákich chceſz ieżeli chceſz/ całkiem/ á ieżeli chceſz rozbierz w ſztuczki/ nie mocz/ włoż to wſzytko w rynkę/ álbo w piękną Panew/ álbo Miſę ſrebrną/ máſłá dobrego nietretowánego/ płokánego/ ſmaż to áż ſię trochę oćiągnie/ iednák żeby biało było pięknie/ vłoż to potym w gárncu przeſtronym/ wkray Pietruſzki w koſtkę y wzdłuż/ włoż Kurę Wołową/ y Bárániny y Cielęćiny/ y Grzbietu/ Wieprzowego/ warz to wſzytko záſoliwſzy/ według ſmáku/ á nákryi.
Weźmiy Chlebá białego pokráy Grzanki grube/ włoż w Rynkę/ álbo ná Miſę ſrebrną/ przećiw ogniowi ſuſz/ á poleway potroſzę/ tym roſołem z tey Potráwy/ á gdy maſz dáwáć włoż te Grzanki ná miſę ná ſpod/ y tę polewkę/ ktorąś chleb polewał wley.
Zebym twoy/ Appetyt w Oboźie álbo drodże vkontentował: opiſałem niektore potráwy bárdzo dobre/ Mięśnie ná źimno! paſztety záś źimne Mięśne y Rybne/ ná ſwym mieyſcu oſobnym znaydźieſz/ y Rybne potráwy y Márynáty.
Weźmiy Cąber Jeleni/ Dánieli/ Báwoli/ Wołowy/ Sárni/ Wieprzá dźikiego/ ktory według deſcripciey wzwyſz miánowáney maſz vćiąć/ á ochędożywſzy námocz w oććie dobrym/ wſypawſzy w ten Ocet Sol. Máieronu/ Kolendry/ á mocz to godźin cztery/ álbo pięć: Wexmiy potym Słoniny nákray dłgo/ y przez mięśiſte á chudſze mieyſcá prześpikuy/ uwiń w płotno/ warz w tym Oććie/ w ktorymeś moczył/ záſoliwſzy dobrze/ á gdy uwre wyłoż ná Miſę potrząſnąwſzy rożnym kwiećiem/ day ná źimno.
Gęśi álbo káczki dźikie náśpikuy przez ſrzodek grubą Słoniną/ á námocz w Oććie winnym/ przez godźin dwie/ záwiń w ſerwetę włoż Máieronu/ álbo Rozmárynu/ álbo Kolendry/ záſol w ſtaw w tym Occie/ á vwárzywſzy day ná źimno potrzęſnąwſzy kwiećiem/ álbo źielonośćią.
{{c|Ták Gęśi domowe/ kaczki/ Indyki/ Vdzce Sárnie/ etc/
Weźmiy Gęś dźika/ álbo co chćeſz/ ochędoź pieknie/ nie śpikuy/ włoż Rozmárynu/ Máieronu/ Kolendry/ zawin w Serwetę/ źáſol dobrze/ warz w winie/ á gdy uwre/ dáy ná źimno/ potrząſnąwſzy źielonośćią.
Bázántow weźmiy/ álbo Járząbkow/ álbo Kuropátw/ álbo przepiorek/ káczek dźikich/ albo Gęśi dźikich/ álbo Cyránek ochędoż/ upiecz dobrze/ náſol według ſmáku.
Weźmiy Czoſnku niemało/ vwierć iáko máſło roſpuść Octem winnym/ w ley Oliwy y ſoli y Rozmárynu/ przywarz/ á wychłodźiwſzy/ yłożoną máteryą w Jaſzczu pieczoną zaley/ choway ná źimno.
Kápłoná weźmiy/ lubo ćielęcą pieczenią/ lubo Wołową/ náspikuy rubą ſłoniną przez ſrzodek/ á námocz w Oććie winnym/ przydawſzy do niego Pieprzu/ Imbieru/ Máieronu ſuchego y ſoli/ mocz prźez godźiń trzy/ piecz/ á poleway tym Octem á vpiekſzy day ná źimno.
PO dźieśiąći Additámentách/ kłádę dźieśięć Condimentow do Pieczyſtych rzeczy/ ktorych według vpodobánia záżywáć będźieſz do czego będźieſz chćiał y rozumiał/
Kápłoná weś/ vpiecz go/ weźmiy ſárdelli/ wymocz/ vwierc máſłá młodego z mieſzay z ſárdellámi/ ále nie topionego/ y nieſłonego/ ponákráway gorącego kápłoná/ przydawſzy Imbieru y Gałki/ kłádź w nákráwáne/ day gorąco. Ták Báżanty/ Járzabki/ kuropátwy/ Dropie/ Cielęce pieczenie/ y cokolwiek chceſz.
Cebulę ſurowey vśiekay/ ták drobno iáko mák/ zmieſzay z młodym Máſłem/ Pieprzem/ kłádź w nákráwáne gorące pieczyſte/ á day gorąco.
Gorczyce czarney vwierć/ przywarz z octem winnym/ zmieſzáy z máſłem dobrym/ w nákrawáne gorące pieczyſte kłádź/ á day gorąco ná Stoł.
Limonią dobrą vśiekay drobno iáko mák/ zmieſzay żmáſłem dobrym nie ſłonym/ w nákráwáne gorące pieczyſte kładz/ á day gorąco ná Stoł.
Oſtrygi ſłone wymocz/ przewarz w Winie/ vwierć w donicy zmięſzay z maſłem dobrym nieſłonym z źimnem/ w nákładane gorące pieczyſte kłádz/ przydawſzy pieprzu/ y Gałki/ á day gorąco na Stoł
Grzybow ſuchych dobrze vpłokánych w garnuſzku/ nápoły z pietruſzką wſtaw/ á warz nákrywſzy/ ták długo áż ſię polewká wyſadźi/ á mało co zoſtánie/ ktorą weźmierz/ á z máſłem młodym zmieſzawſzy/ y pieprzu przydawſzy/ gorące pieczyſte poley/ á day gorąco ná Stoł.
Jáłowcu vtłucz/ prześiey/ octem winnym roſpuść/ máſłá dobrego niemało włoż/ przywarz dobrze mieſzáiąc/ poley gorąco przeczyſte/ á day gorąco ná ſtoł/
Kápárow przepłokánych/ wſtaw w Oććie winnym/ warz/ dobrze/ vwierć/ przebiy przez Sito/ zmieſzay z máſłem dobrym/ w nákráwáne pieczyſte gorące kładź/ á dáy gorąco na ſtoł.
Są też rożne Sápory do pieczyſtego/ ktore że ſię iuż przydawáły y w potráwy práwie wſzytkie/ niechce ich ſpecyfikować/ y onemi zatrudniać;
Zem tedy trzemá Sty potraw Sto obiecał weſtáwić/ ále iákom záwſze w wielkiey miał obſerwánciye abundantiam/ ktoramem nigdy żadnego nie wráźił/ ták y teraz rozumiem/ lubom tu nád Sto przyczynił dźieśięć potraw/ y tyle Condimentow do pieczyſtego/ nikomu nie uſzczerbie Szpizárnie/ záwſze bowiem melius abundare quàm deficere.
Weźmiy Kápłoná dworowego/ ochędoż pieknie/ zdeymiy ſkorę zniego całkiem/ ták oſtroźnie żebyś dźiury naymnieyſzey nie uczynił/ á członki/ z ktorych ſię ſkorá zdiąć niemoże poprzyrzynay/ żeby przyſkorze zoſtáły/ włoż tę ſkorę w Fláſze táką/ u ktorey będźie dźiura w ſrzobie żeby trzy pálce włożył/ trzymayże te przerznieta ſkorę w dźiurze. Weźmiy żołtkow ſzeſnaśćie/ rozbiy/ przyday troche mleká/ zápraw iáko chceſz/ wley łeiem/ w tę ſkorę z kápłoná trzymáiąc/ á záſzyi/ y puść w fláſzę/ wody wley pełną fláſzę/ záſol/ á gdy ſię oćiągnie/ tę Jaycá z mlekiem/ rozedmą Kápłoná/ yák: ze ſię będzie káżdy dziwował/ iáko támtego włożono Kápłoná/ gdy go dáſz z fláſza ná ſtoł/ á ktorego nie wie/ nie będźie przez podźiwienia wielkiego:
