Encyklopedia Muzyczna PWM/Młynarski Emil

<<< Dane tekstu >>>
Autor Elżbieta Dziębowska i inni
Tytuł Encyklopedia Muzyczna PWM
Wydawca Polskie Wydawnictwo Muzyczna
Data wyd. 1979-2012
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

Młynarski Emil Szymon, *18 VII 1870 Kibarty k. Suwałk (obec. Kybartai, Litwa), †5 IV 1935 Warszawa, pol. dyrygent, skrzypek i kompozytor. Dzieciństwo spędził w Suwałkach. Od 10 roku życia kształcił się w Petersburgu, gdzie wstąpił do konserw., początkowo do klasy skrz. Böhma, później L. Auera. Studiował również komp. u A. Ladowa i instr. u N. Rimskiego-Korsakowa. Jeszcze podczas studiów od 1883 występował wielokrotnie z pianistką H. Bogucką w prowincjonalnych miastach ros. Po otrzymaniu dyplomu 1889 objął stanowisko drugiego skrzypka Kwartetu Cesarskiego i został zaangażowany do orkiestry symf. Wkrótce zrezygnował z tych zajęć dla występów sol. Od początku 1890, ze stałym akompaniatorem M. Józefowiczem, koncertował z powodzeniem w Petersburgu, Kijowie, Odessie, Wilnie, Warszawie, wielu miastach niem. i w Londynie. Kolejne podróże koncertowe, obejmujące m.in. Mińsk, Grodno, Kowno, Wilno, Berlin, Lipsk (sala Gewandhausu), Magdeburg, Hanower, Mannheim i Augsburg, odbył w 1891 oraz na przełomie 1892–93, uzyskując liczne pochlebne recenzje. 1894 został profesorem klasy skrz. i dyrygentem uczniowskiej ork. w szkole Cesarskiego Towarzystwa Muz. w Odessie. Poznał wtedy i otoczył opieką pochodzących z niezamożnej rodziny braci E. i P. Kochańskich. 1896 zawarł związek małżeński z Anną Talko-Hryncewicz. Ich najstarsza córka Wanda została żoną W. Łabuńskiego, najmłodsza Alina wyszła za mąż za Artura Rubinsteina. Miejscem gdzie M. najchętniej spędzał wakacje, komponował i gościł wielu zaprzyjaźnionych artystów był aż do I wojny świat. wniesiony w posagu przez żonę dwór w Iłgowie nad Niemnem.
1898 M. uzyskał jedną z 5 gł. nagród na konkursie kompozytorskim im. I.J. Paderewskiego w Lipsku za Koncert skrzypcowy op. 11. W marcu tegoż roku, w zastępstwie chorego C. Trombiniego, poprowadził spektakl Carmen w operze w Warszawie. Po sukcesie przedstawienia uzyskał stanowisko kapelmistrza, a nast., po śmierci Trombiniego — dyrektora muz. Zajmował je przez 4 lata wystawiając m.in. Straszny dwór i Hrabinę Moniuszki, Goplanę Żeleńskiego, Fausta Gounoda, Lohengrina Wagnera, Cyganerię Pucciniego i Pajace Leoncavalla. Organizował comiesięczne koncerty symf. orkiestry operowej z udziałem wybitnych solistów pol. i zagr. Brał czynny udział w przygotowaniach do założenia w Warszawie Filharmonii. 1900 został powołany na stanowisko jej dyrektora, a 5 XI 1901 dyrygował inauguracyjnym koncertem w nowo wybudowanym gmachu. W rezultacie nieporozumień z zarządem i dyr. administracyjnym A. Rajchmanem, jak również na skutek ostrych głosów krytycznych niesłusznie obarczających go winą za wszelkie niedociągnięcia repertuarowe i artyst., 1905 ustąpił ze stanowiska. 1904–07 był dyrektorem Instytutu Muz. w Warszawie. 1907 otrzymał zaproszenie na serię koncertów z London Symphony Orchestra w kilku miastach brytyjskich, a po zakończeniu występów propozycję objęcia dyrekcji Scottish Choral and Orchestral Union w Glasgow. Pracował z orkiestrą w Glasgow w sezonach 1910–16. Dyrygował w tym czasie także w Londynie (cykl koncertów muzyki słowiańskiej 1913 i koncert muzyki brytyjskiej 1914), w Petersburgu, Moskwie i Berlinie. 1917–18 przebywał w Rosji. Prowadził koncerty promenadowe orkiestry Teatru Wielkiego w Moskwie i cykl 10 koncertów symf. W 1918 powrócił do Warszawy i wznowił współpracę z Filharmonią, 1919 został mianowany dyrektorem konserw. i opery w Warszawie. W jego klasie dyryg. studiowali wówczas P. Klecki, K. Wiłkomirski, F. Rybicki, Z. Dymmek. Zrezygnował z pracy pedag. po trzech latach uzyskując specjalne podziękowanie od premiera RP za wzorowe zorganizowanie pracy uczelni. Operą kierował do 1929, przedstawił spektakle ok. 15 polskich baletów i oper, a także premiery wielu arcydzieł repertuaru świat., jak Fidelio Beethovena, Tristan i Izolda oraz Parsifal Wagnera, Dafnis i Chloe Ravela, Pulcinella i Pietruszka Strawińskiego. W latach 20. przygotował też spektakle Halki w Wiedniu, Pradze i Belgradzie, dyrygował wielokrotnie ork. Filharmonii Warsz. oraz koncertami symf. w Paryżu, Glasgow, Edynburgu, Bukareszcie, Zagrzebiu i w Kopenhadze. 1929–31 przebywał w Stanach Zjedn., sprawował funkcję dziekana wydziału orkiestrowego Curtis Institute of Music w Filadelfii oraz dyrektora filadelfijskiej opery. Na scenie operowej wystawił m.in. Carmen Bizeta, Rigoletto, Bal maskowy, Aidę i Traviatę Verdiego, Madame Butterfly Pucciniego, Borysa Godunowa Musorgskiego, Jasia i Małgosię Humperdincka, dyrygował koncertami symf. w Filadelfii, N. Jorku i Waszyngtonie. Z powodu choroby wrócił do Polski. Mimo osłabienia zdrowia poprowadził jeszcze spektakl Halki 26 XII 1931 w Teatrze Wielkim w Warszawie, wystąpił kilka razy w Filharmonii (koncert Beethovenowski z udziałem W. Backhausa 1932) i wygłosił kilka odczytów radiowych. 1932 otrzymał Nagrodę Muzyczną Miasta Warszawy „za całokształt działalności artystycznej na polu muzycznym”. 1934 został wybrany prezesem Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich.


Tekst udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0.
Dodatkowe informacje o autorach i źródle znajdują się na stronie dyskusji.